Diz Hastalıkları Türleri Nelerdir?

Diz, vücudumuzun en büyük eklemi olup, bacak hareketlerinin sağlanmasında büyük bir rol oynar. Ancak, diz eklemi yüksek stres altında çalıştığı için çeşitli hastalıklarla karşılaşmak mümkündür. Diz hastalıkları, genellikle travmalar, aşırı yüklenme veya yaşlanma gibi faktörler nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve tedavi edilmediği takdirde kalıcı hasarlara yol açabilir. Diz hastalıkları, çeşitli türlere ayrılabilir.

1. Osteoartrit (Kireçlenme)

Osteoartrit, dizdeki kıkırdağın aşınması sonucu oluşan ve genellikle yaşla ilişkili bir hastalıktır. Kıkırdak, eklem yüzeyini koruyarak hareketi kolaylaştırır. Zamanla aşınan bu kıkırdak, ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.

2. Menisküs Yırtığı

Menisküs, dizin iç kısmında yer alan ve şok emici görevi gören bir kıkırdak yapıdır. Ani hareketler, spor yaralanmaları veya yaşlanma sonucu menisküs yırtıkları meydana gelebilir. Bu yırtıklar ağrı, şişlik ve dizin tam olarak bükülmemesi gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

3. Diz Bağları Zedelenmesi

Diz bağları, dizin stabilitesini sağlamak için oldukça önemli yapı taşlarıdır. Spor aktiviteleri, ani dönüşler veya düşmeler diz bağlarının zedelenmesine yol açabilir. En sık karşılaşılan diz bağları yaralanması, ön çapraz bağ (ACL) yaralanmasıdır. Bu durumda, dizde şiddetli ağrı ve şişlik görülür.

4. Patellar Tendonit (Jumper’s Knee)

Patellar tendonit, diz kapağının alt kısmında bulunan tendonun iltihaplanmasıdır. Genellikle aşırı egzersiz veya sportif aktiviteler sonucu ortaya çıkar. Bu hastalık, özellikle basketbol ve voleybol gibi sıçrama gerektiren sporlarla uğraşan bireylerde sıkça görülür.

5. Bursit

Bursalar, diz eklemindeki kemikler, tendonlar ve kaslar arasındaki sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olan sıvı dolu keseciklerdir. Bursit, bu keseciklerin iltihaplanması sonucu meydana gelir. Dizde şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir.

Diz Hastalıkları Belirtileri

Diz hastalıklarının belirtileri, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ancak, genellikle diz hastalıklarında şu belirtiler görülür:

• Ağrı: Dizdeki hastalıkların çoğu, özellikle hareket esnasında artan ağrılara yol açar. Ağrı, dinlenme sırasında azalabilir ancak genellikle hareketle birlikte şiddetlenir.
• Şişlik: Dizdeki iltihaplanmalar ve yaralanmalar, dizde şişlik ve dolayısıyla genellikle morarma ile birlikte görülür.
• Hareket Kısıtlılığı: Diz ekleminde bir sorun olduğunda, kişi dizini tam olarak bükemeyebilir ya da düzleştiremeyebilir. Bu, günlük yaşamda büyük zorluklara yol açabilir.
• Ses Gelmesi: Özellikle menisküs yırtığı ve osteoartrit durumlarında, dizde hareket sırasında “gıcırdama” veya “kütürdeme” gibi sesler duyulabilir.
• Zayıflama ve Dengesizlik: Diz bağlarında zedelenme, dizi tutan kasların zayıflamasına ve dengenin kaybolmasına yol açabilir.
• İncelme: Hastalığın ilerleyen evrelerinde, dizdeki kasların zayıflaması ve incelmesi söz konusu olabilir.

Diz Hastalıkları Teşhisi

Diz hastalıklarının teşhisi, uzman bir hekim tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konulabilir. Teşhis sürecinde şu adımlar izlenebilir:

1. Fiziksel Muayene

İlk aşamada, hastanın dizindeki ağrı ve şişlikler gözlemlenir. Dizdeki hareket kabiliyeti ve kas gücü değerlendirilir. Bununla birlikte, doktor dizin içinde herhangi bir anormallik olup olmadığını anlamak için eklem üzerindeki basınçları test edebilir.

2. Görüntüleme Yöntemleri

• Röntgen: Osteoartrit gibi kemik sorunlarını tespit etmek için röntgen çekilebilir.
• MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Menisküs yırtığı, bağ yaralanmaları veya kıkırdak hasarını değerlendirmek için MR çekimi kullanılabilir. MR, dokuların detaylı bir şekilde görüntülenmesine olanak tanır.
• Ultrason: Bursit gibi sıvı birikimleri ya da bağ yaralanmalarını tespit etmek için kullanılabilir.

3. Laboratuvar Testleri

Bazı durumlarda, iltihaplanmaya neden olan hastalıkları belirlemek için kan tahlilleri yapılabilir. Özellikle romatizmal hastalıklar veya enfeksiyonlara bağlı diz hastalıklarında kan testleri faydalı olabilir.