Endometriozis Nedir?

Endometriozis, rahim iç duvarını kaplayan doku olan endometriyumun, rahim dışında bir yerde büyümesiyle ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Normalde, endometriyum hücreleri her ay adet döngüsünde rahmin iç kısmında kalınlaşır, ardından adet kanaması ile vücuttan atılır. Ancak endometriozis durumunda, bu hücreler rahim dışında, yumurtalıklar, fallop tüpleri, karın boşluğu gibi alanlarda yerleşir ve her ay büyür, kanar. Ancak bu kan, dışarıya atılamaz ve iltihaba, ağrıya ve doku hasarına yol açar.

Endometriozis, çoğunlukla üreme çağındaki kadınları etkiler ve çeşitli semptomlarla birlikte gelir. Erken tanı ve tedavi edilmediği takdirde, kadınların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Endometriozis Nedenleri

Endometriozis’in kesin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. Ancak birkaç olası neden üzerinde durulmaktadır:

1. Genetik Faktörler

Endometriozis, aile üyelerinde görülme sıklığının arttığı bir hastalıktır. Eğer bir kadının annesi veya kız kardeşi endometriozis hastalığına sahipse, bu durumda genetik yatkınlık söz konusu olabilir.

2. Bağışıklık Sistemi Sorunları

Bağışıklık sisteminin, vücuttaki anormal hücreleri tanıyamaması ve bu hücrelerin büyümesine izin vermesi endometriozise yol açabilir. Bu, endometriyum hücrelerinin rahim dışında da büyümesine neden olabilir.

3. Geçirilen Cerrahi Müdahaleler

Geçmişte yapılan cerrahi müdahaleler, örneğin, sezaryen doğum veya rahimle ilgili diğer ameliyatlar, endometriozis gelişimine zemin hazırlayabilir. Cerrahi sırasında rahim içi dokuların vücuda yayılması riski vardır.

4. Menstrüel Geribildirim Teorisi

Bu teoriye göre, adet kanaması sırasında rahim içindeki dokuların, rahim dışına doğru sıçrayarak karın boşluğuna yayılması mümkündür. Adet kanaması sırasında bir miktar doku geriye doğru akar ve bu da endometriozis gelişimine yol açar.

5. Hormonlar

Östrojen hormonunun artışı, endometriozisin büyümesini teşvik edebilir. Östrojenin etkisiyle dışarıda büyüyen endometrial hücreler, her adet döngüsünde kanamaya ve iltihaplanmaya neden olabilir.

Endometriozis Belirtileri

Endometriozis belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

• Adet Döneminde Şiddetli Ağrı: Adet dönemi boyunca şiddetli kasık ağrıları ve kramp benzeri rahatsızlıklar yaşanabilir. Bu ağrılar bazen tüm adetin süresini kapsayabilir.
• Ağrılı Cinsel İlişki: Endometriozisi olan kadınlar, cinsel ilişki sırasında ağrı hissedebilirler.
• İnfertilite (Kısırlık): Endometriozis, kadınlarda kısırlık sorunu yaratabilir. Yapılan araştırmalar, endometriozis hastalığı olan kadınların, tüp bebek tedavisi gibi üreme tedavilerine daha fazla ihtiyaç duyduğunu göstermektedir.
• Adet Döneminde Şiddetli Kanama: Adet kanamalarında normalden fazla kanama (hipermenore) veya ara kanama (spotting) görülebilir.
• Sindirim Sorunları: Karın bölgesinde şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sistemi problemleri ortaya çıkabilir.
• Yorgunluk: Endometriozis, kişiyi aşırı yorgun hissettirebilir. Uzun süreli ağrı ve iltihap, vücudun normal işlevlerini etkileyerek yorgunluk yaratabilir.
• İdrar ve Bağırsak Problemleri: Endometriozis, idrar yaparken veya tuvalete gitmek için baskı yaparken ağrıya neden olabilir.

Endometriozis Teşhisi

Endometriozis teşhisi, bir dizi inceleme ve test gerektirir. Doktor, hastanın semptomlarını göz önünde bulundurarak teşhis koymaya çalışır. Teşhis süreci genellikle şu şekilde ilerler:

1. Fiziksel Muayene

İlk aşamada, doktor, hastanın pelvik bölgesinde bir kitle veya hassasiyet olup olmadığını kontrol eder. Bazı durumlarda, endometriozis ile ilişkili olan yapılar elle hissedilebilir.

2. Ultrason

Ultrason, özellikle yumurtalık kistlerini ve endometriozisin yayılmasını görmek için kullanılır. Ancak, endometriozisin tespiti için daha kesin bir yöntem değildir.

3. Laparoskopi

Endometriozisi doğrulamanın en güvenilir yolu, laparoskopi adı verilen cerrahi bir prosedürdür. Bu yöntemde, doktor karın bölgesine küçük bir kamera yerleştirerek, endometrial dokuları doğrudan gözlemler ve örnekler alabilir.

4. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

MR, endometriozis hastalığının durumunu görmek için kullanılan bir diğer görüntüleme yöntemidir. Özellikle derin pelvik endometriozis vakalarında faydalıdır.