Göz Tembelliği

Göz Tembelliği Ambliyopi Nedir?

Bebek doğduğunda gözler ve görme yolları henüz gelişimini tamamlamamıştır. Çocuklar hayatın ilk aylarından itibaren her iki gözden gelen görüntüleri beyindeki görme merkezinde birleştirerek derinlik hissi olarak adlandırabileceğimiz 3 boyutlu görmeyi geliştirmeye başlar. Görme sisteminin gelişimi 9 yaşına kadar devam ederse de doğumdan sonraki ilk bir kaç ay , bir kaç yaş görme gelişimi için çok önemlidir. Bu dönemde görme bozukluğu yapabilecek herhangi bir neden varsa ve erken dönemde tedavi edilmezse görme sisteminin gelişimi duraklar ve bunun sonunda hayat boyu devam edecek bir görme kaybı ortaya çıkar, işte buna '' göz tembelliği '' adı verilir.

Çocuklarda göz tembelliğine en fazla yol açan nedenler göz kaymaları (şaşılık) ve iki gözün gözlük derecelerinin birbirinden çok farklı olmasıdır. Sadece net görüntü gönderen gözden gelen görüntüler beyin tarafından kabul edilir, diğer gözden gelen bulanık görüntüleri beyin algılama dışı bırakır. Bu da o gözün görme sisteminin çalışmayıp gelişmemesine; göz tembelliğine neden olur. Ayrıca her iki gözde yüksek kırma kusurları (miyop, hipermetrop),tek veya her iki gözde yüksek astigmatizma varsa göz tembelliği gelişme riski fazladır. Doğumsal katarakt , doğumsal kornea opasiteleri veya göz bebeğini örten göz kapağı düşüklüğü gibi gözün görme eksenini kapatan ve bu nedenle görmenin yapılamadığı durumlarda da göz tembelleşir. Bütün bu sorunlar ne kadar erken dönemde ortadan kaldırılırsa görmenin normal seviyelere çıkarılma olasılığı o kadar yüksek olur.

Çocuğun gözünde kayma varsa, eline aldığı cisimlere yakından bakıyorsa , gözlerini sık sık ovuşturuyorsa, başını belli bir yönde eğri tutuyorsa, ailede göz bozukluğu veya göz tembelliği olan kişiler varsa , çocuk başağrısı veya gözlerinde ağrıdan yakınıyorsa en kısa zamanda bir göz doktoruna götürülmesi gerekir.

Çocuklarda görme bozukluklarının erken tespit edilmesi ancak erken göz muayenesi ile mümkündür. Özellikle de bir gözü iyi gören çocuklar az gördüklerinin farkında olmazlar. Kayma (şaşılık) yoksa aileler de çocuklarının az gördüğünü anlayamazlar. Bu nedenle erken göz muayeneleri çok önemlidir.

İzmir Ekonomi Üniversitesi Medicalpoint Hastanesi göz hastalıkları polikliniğinde çocuklar doğumdan sonraki 1. ayda, 6. ayda, 1 yaş , 3 yaş ve 6 yaşında göz muayenesi için çağrılır. Konuşma öncesi dönemdeki çocuklar için özel muayene yöntemleri uygulanır.Bebeklerde ve küçük çocuklarda göz ölçümleri vision screener plusoptix S04 ile yapılmaktadır. Cihazın çıkardığı sesler ve renkli ışıklarla çocuğun dikkatini çekerek bir-üç saniye içinde otomatik olarak ölçümü tamamlamak mümkün olmaktadır. Hızlı ve kolay ölçüm, üst üste ölçümlere olanak sağlaması cihazın önemli avantajlarındandır.

Sağlıklı ölçümler için çocuklarda çoğu zaman '' damlalı ölçümler'' de yapılır.

Tedavide göz tembelliğinin nedeni kırma kusurları ( miyop, hipermetrop, astigmat ) ise öncelikle çocuğun gözlük ihtiyacı doğru bir şekilde tespit edilip, gözlükle düzeltilir. Bunun yanısıra çocuğun yaşına ve göz tembelliğinin derinliğine göre belirlenen sürelerle iyi gören , sağlıklı gözüne kapama tedavisi planlanır. Bu suretle çocuğun tembel olan gözünü kullanması, çalıştırması sağlanır. Bunun için aileden kenarı yapışkanlı bantlarla gözü tam kapatmaları istenir. Günümüzde teknik özellikleri geliştirilmiş , özel yapım gözlükler de kapama tedavisinde kullanılabilmektedir.

Kapama tedavisi yapılan  çocuklar periodik olarak kontrollere çağırılarak görmenin artıp artmadığı , kapatılan sağlam gözde tembellik gelişimi olup olmadığını değerlendirilir.

Eğer göz tembelliğine yol açan, doğuştan katarakt, göz kapağı düşüklüğü , şaşılık gibi nedenler varsa, bunların cerrahi yöntemlerle gecikmeden tedavi edilmesi gerekir.

Unutulmamalıdır ki göz tembelliği yalnızca görme keskinliğinde değil , derinlik algısında da ; yani üç boyutlu görmede de sorunlara neden olabilmektedir. Bu da çocuğun ileriki hayatında meslek seçiminde bile karşısına sorun olarak çıkabilir. Bu nedenle tedavi edilebilir bir hastalık olan göz tembelliğinin çocukluk döneminde yapılan erken göz muayeneleri ile erken tanınıp tedavi edilmesi çok önemlidir.