Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, dünya çapında yaklaşık %5 ile % 7 arasında bir epidemiyolojik yaygınlığa sahiptir ve bu nedenle çocukluk ve ergenlik döneminde en sık görülen ruhsal hastalıklardan biridir.

NEDENİ

DEHB’nin etyolojisinde genetik faktörler, prenatal ve perinatal riskler, psikososyal faktörler ve çevresel toksinlerin tümü potansiyel risk faktörleri olarak kabul edilmiştir. Hem kalıtsal hem de çevresel faktörler DEHB’nin oluşumuna karşılıklı etkileşim ile katkıda bulunurlar

TANI

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu klinik  görüşmeler ve standardize ebeveyn ve öğretmen davranış derecelendirme ölçeklerine dayalı olarak yapılan klinik bir tanıdır. Klinisyen, DSM-V-de listelenen DEHB belirtilerinin her biri hakkında ebeveyn ile ayrıntılı bir görüşme yapmalı ve bir belirti varsa süresi, ciddiyeti ve sıklığı hakkında bilgi almalıdır. Semptomlar kronik seyirli olmalı, başlangıcı çocukluk döneminde olmalı, ve en az iki ortamda ortaya çıkmaktadır. Semptomlar yaşa göre değiştiğinden, klinik değerlendirmede gelişimsel aşama dikkate alınmalıdır. Okul öncesi çocuklarda bir miktar dürtüsellik ve hiperaktivite gelişimsel olarak normal olduğundan yaş normalini bozukluktan ayırmak zor olabilir. Okul çağındaki çocuklarda ise, dikkatsizlik ve hiperaktivite / dürtüsellik belirtileri, özellikle sınıf ortamında daha rahat tespit edilebilir. Hiperaktivite yaş arttıkça azalma eğilimindedir, yerini ergenlik ve yetişkinlik döneminde huzursuzluk hissine bırakabilir, dürtüsellik de ergenlik dönemindeki artış dışında hiperaktivite bulgusu ile aynı şekilde azalma eğilimindedir, en kalıcı semptom kümesi dikkatsizliktir

KLİNİK

 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı koyabilmek için, ayrıntılara dikkat edememe, verilen görevlerini tamamlayamama, dikkatin kolay dağılması, unutkanlık gibi dokuz dikkatsizlik belirtisinden en az altısının bulunması veya kıpır kıpır olma, oturması beklenilen durumlarda ayağa kalkma, aşırı konuşma, sırasını beklemekte zorlanma, başkalarının sözünü kesme gibi dokuz hiperaktivite-dürtüsellik belirtisinden en az altısının bulunması gerekmektedir. Bu belirtilerin en az 6 aydır mevcut olması, 12 yaşından önce başlamış olması gerekir DEHB tanılı gençlerde, lise mezuniyetinden önce okulu bırakma riski daha yüksektir ve DEHB tanısı olmayan genç yetişkinlere göre daha fazla trafik kazası, adli problemler, intihar girişimi, erken ve riskli cinsel aktivite görülebilir. Kontrollerle karşılaştırıldığında, hem akademik hem de iş hayatında başarı bozulabilir. DEHB özellikle davranım bozukluğu ile bir arada görüldüğünde, ergenlik döneminde madde kötüye kullanımı veya suça karışma riskini artırır. Çocukluktaki komorbid DEHB ve davranım bozukluğu ergenlik ve yetişkinlikte antisosyal davranış ve antisosyal kişilik bozukluğunu da öngörmektedir

TEDAVİ

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tedavisinde  psikostimülan ilaçların kullanılmasını önermektedir. Bununla birlikte, bu klavuzların çoğunda, özellikle hafif semptomları olan çocuklar için psikoeğitim ve davranışsal yöntemler ile tedaviye başlamayı önermektedir. 6 yaşından küçük çocuklar için, tedaviye ebeveyn eğitimi ve davranışsal yöntemler ile başlanılması, ve ilacın daha şiddetli vakalarda veya bu müdahalelere yanıtsız vakalarda kullanılması gerektiği konusunda fikir birliği vardır