Kasık Fıtığı

Çocukluk çağı kasık fıtığı (inguinal herni)

Çocuklarda, kasık kanalında bulunan doğuştan açık kalmış olan bir keseye (fıtık kesesi) karın içindeki organların,  girmesiyle kasık fıtığı oluşur. Fıtık kesesi içine sıklıkla barsaklar, kızlarda over (yumurta) ve tüpler girer. Kasık fıtığı erkek çocuklarda kızlara göre daha sık görülür. Hastalık prematüre bebeklerde, zamanında doğan bebeklere göre daha sık ortaya çıkmaktadır.

Kasık fıtığı neden oluşur?

Ana rahminde gelişmeye başlayan bir erkek bebekte testisler (yumurta) karın içinde oluşmaya başlar. Testisler gebeliğin ilerleyen aylarında karın içinden skrotuma (torba) doğru olan göç eder ve kasık kanalından geçerek skrotuma yerleşir. Testisler karın içinden skrotuma doğru inişleri sırasında periton denilen karın zarı ile birlikte hareket eder. Eldiven parmağı şeklinde bir keseye benzetebileceğimiz bu karın zarı parçası, testis kasık kanalından geçip skrotuma yerleştikten sonra kapanır. Bu kese açık kaldığı taktirde, karın içinde bulunan organlar açık kalmış lan keseye girer ve fıtık ortaya çıkar. Kızlarda kasık kanalı içinden uterus (rahim) bağları geçer. Periton zarı kapanmazsa kızlarda fıtık oluşur. Kasık fıtığı kesesi içine barsaklar, kızlarda over (yumurta) ve tüpler girebilir.  Kimi hastalarda fıtık kesesinin boynu çok dar olabilir. Bu tip olgularda kese içine organlar giremez ve sadece karın içindeki sıvı fıtık kesesine girer, böylece su fıtığı (kordon kisti ya da hidrosel) gelişir. Kasık fıtığı hem sağ hem de sol tarafta görülebilir. Çocukluk çağı kasık fıtıkları daha çok sağ tarafta görülür, bazen da her iki taraf kasıkta aynı anda fıtık ortaya çıkabilir. Hastalık erkek çocuklarda kızlara göre yaklaşık 5 kat daha sıktır.

Kasık fıtığının belirtileri:

Kasık fıtığının en önemli belirtisi kasıkta gözlenen şişliktir. Bu fıtık kesesi içine giren organların neden olduğu bir şişliktir. Kasıktaki şişlik ağrılı değildir ve özellikle fiziksel aktivite sonrasında, kaka yaparken belirir ya da var olan şişlik daha da büyür. Kasıktaki şişlik bazen, özellikle çocuk sakin olduğunda veya uyurken tamamen gözden kaybolabilir. Fıtık kesesinin çok büyük olduğu çocuklarda skrotumda da şişlik gözlenebilir.

Kasık fıtığı çocuğa hayati risk getirir mi?

Fıtık kesesi içine giren barsak, yumurta ve tüpler karın içine geri dönebiliyorsa, bir başka deyişle, kasıktaki şişlik kendiliğinden kayboluyorsa sorun yoktur. Ancak bazı çocuklarda fıtık boğulabilir. Fıtık boğulması kısaca, fıtık kesesi içine giren karın içi organların kese içinde sıkışıp kalması olarak tarif edilebilir. Fıtık boğulmasında sıkışan zarar görebilir ve organın kaybından, hastanın ölüme kadar varan ağır sonuçlar doabilir. Barsakların kese içine sıkıştığı boğulmuş fıtık hastalarında barsak tıkanıklığı ortaya çıkabilir, acilen tedavi edilmediği taktirde barsağın kan dolaşımı bozulur, organ gangrene gidebilir, barsağın delinmesi kan zehirlenmesine (sepsis) yol açabilir. Benzer şekilde kızlarda yumurta fıtık kesesi içinde boğulursa, bu durum yumurtanın kaybıyla sonlanabilir.

Çocukluk çağında fıtık teşhisi nasıl konur?

Çocuğun kasığında yukarıda anlatılan şişlik durumunun ebeveyn ya da büyük çocuklarda hastanın kendisi tarafından fark edilmesi en önemli belirtidir. Hastalar hemen her zaman kasıkta şişlik şikayetiyle çocuk cerrahisine getirilir. Çocuk cerrahı, muayene sırasında fıtık teşhisini koyar. Bazen şişlik muayene sırasında gözlenemez, bu durumda ebeveynin şişliğin özellikleri hakkında yaptığı tarif tanı koymak için yeterli olabilir. Şüpheli olgularda, ya da ayırıcı tanıda başka hastalıkların düşünülmesi durumunda (lenf bezi büyümesi gibi) ultrasonografik inceleme yapılabilir.

Kasık fıtığının tedavisi ne zaman ve nasıl yapılır?

Kasık fıtığının tek tedavi seçeneği cerrahi onarımdır. Fıtık kendiliğinden kaybolmaz, ilaçla tedavi söz konusu değildir. Yukarıda tarif ettiğimiz fıtık boğulması riskinin ne zaman gerçekleşeceğini öngörmek mümkün değildir. Bu nedenle çocukluklarda fıtık teşhisi kesinleştirildikten sonra ilk fırsatta, geciktirilmeden ameliyat gerçekleştirilmelidir; zira tedavinin geciktirilmesi, artmış fıtık boğulması riskini beraberinde getirir. Fıtık cerrahisi zamanlamasının yaşla ilişkisi yoktur. Hasta bebek ya da çocuk, kaç günlük ya da kaç yaşında olursa olsun, beklenmeden, ilk uygun günde çocuk cerrahı tarafından ameliyat edilmelidir. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilir. Hastalar çoğu zaman ameliyattan sonra aynı gün evine gönderilir. Bazı özel durumlarda, örneğin prematüre doğmuş bebekler, ameliyattan sonra bir gece hastanede yatırılarak gözlem altında tutulabilir.

Kasık fıtığı tekrarlar mı?

Deneyimli çocuk cerrahları tarafından yapılan fıtık ameliyatlarından sonra fıtığın tekrarlaması (nüks etmesi) düşük bir ihtimaldir ve %1’in altındadır.  Tek taraflı ameliyatlardan sonra karşı taraf kasıkta fıtık gelişebilir. Tek taraflı kasık fıtığı ameliyatı olan her 10 hastanın 1’inde diğer kasıkta fıtık ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu bir nüks (ameliyattan sonra aynı ameliyat tarafında yeniden fıtık gelişmesi) durumu değildir.