RF (RadyoFrekans) Ablasyon – Mikrodalga Ablasyon

Karaciğer ve akciğer tümörlerinin özel iğneler ısıtılarak yok edilmesi işlemidir. İnce (18G) bir iğne tümör içerisine tomografi cihazı ya da ultrasonografi yardımı ile tümörün tam merkezine yerleştirilir. İğne radyofrekans ya da mikrodalga enerjisi ile tümörü 10 dakikalık bir sürede ısıtır ve kötü hücreler ısı etkisi ile öldürülerek yok edilir. İşlem lokal anestezi ya da hafif sedasyon ile yapılır. Hasta işlemden bir gün sonra taburcu edilebilir.  5 taneye kadar karaciğer tümörü aynı anda yakılabilir. 3 cm ve altındaki büyüklükteki tümörlerde açık cerrahi ile benzer başarılı sonuçlara sahiptir. Hem karaciğer hem de akciğer tümörleri bu özel iğneler ile yakılarak ortadan kaldırılabilirler.

Karaciğer tümörlerinin yakılarak tedavisi nedir? RF ablasyon nedir? Mikrodalga ablasyon nedir?

Açık ameliyat olmadan karaciğerdeki kitlelerin tedavisi mümkündür. İğne ile ciltten karaciğerdeki kitlenin ortasına ince bir iğne yerleştirilir. İğnenin doğru yerde olduğuna BT (tomografi) ya da USG (ultrasonografi) ile karar verilir. Çeşitli güç kaynakları kullanan iğneler mevcuttur bunlar RF (radyofrekans), mikrodalga ya da lazer enerjisi gibi çeşitli güç kaynaklarıdır. Bu iğneler kitlenin ortasına yerleştirildikten sonra çalıştırılır ve iğnenin ucundan geriye doğru 3 cm’lik bir alanda ısı oluşmaya başlar. Tümör dokusu iğne tarafından ısıtılır ve kitledeki doku sıcaklığı 80-100 C dereceye kadar çıkar. İğnenin ucunda elips şeklinde yaklaşık 3 cm’lik bir alanda genelde doku nekrozu yani ölü alan oluşur.

Karaciğer tümörleri yakılarak tam olarak tedavi edilebilir mi? Karaciğer tümörü RF ablasyon ile tam olarak ortadan kaldırılabilir mi? Mikrodalga ablasyon ile karaciğer tümörü yok edilebilir mi?

 3 cm çapa kadar olan karaciğer kitleleri açık ameliyata gerek kalmadan iğne ile yakılarak yok edilebilirler. RF ablasyon iğneleri ve mikrodalga iğneleri benzer şekilde 3 cm‘lik bir alanda daha etkilidir. Bazı iğneler ile daha büyük alanları yakmak mümkündür. Birden fazla iğne kullanılarak yakma alanı büyütülür ve daha büyük kitleler yakılarak ortadan kaldırılabilir.

Hangi karaciğer tümörleri ablasyon ile tedavi edilebilir? Tüm karaciğer tümör tiplerinde yakma işlemi etkili midir?

Karaciğerdeki tümörün türünün ne olduğundan bağımsız olarak tüm tümör türlerinde etkilidir. Tümörün tipi değil kitlelerin boyutları, sayısı, kitlenin yerleşim yeri ablasyon tedavisinin başarısını belirler.  

Ablasyon tedavisi hangi tümörlerde daha etkili olur? RF ablasyon hangi karaciğer tümörlerinde daha başarılıdır? Mikrodalga ablasyon için ideal karaciğer kitlesi nasıl anlaşılır?

İğne ile yakma işlemi için ideal kitle 3 cm’den küçük olmalıdır, karaciğer parankimi içerisinde dış kısımda karaciğer saran KC kapsülüne yani dışındaki zara yapışık olmayan, ana damarlara komşu olmayan kitle yakma işlemi için idealdir. Karaciğer kapsülüne komşu kitlelerde komşu organları yakma riski göz önünde bulundurularak ve önlem alınarak ablasyon ile tedavi edilebilirler. 3 cm’den büyük kitleler birden çok iğne aynı anda kullanılarak yakılabilirler ancak tedavi maliyeti artacaktır. Büyük damarlara yakın yerleşimli kitlelerde bu damarların ısıyı taşıması nedeniyle lezyonun damara komşu kesimi yeterince ısıtılamaz ve bu kısımları iğne tarafından yakılamaz ve tümör dokusu canlı kalabilir. Ana safra kanalına komşu kitleler safra kanalı yakma işleminden zarar görebileceği için dikkatli tedavi edilmelidir.

Karaciğer RF ablasyon işlemi öncesi yapılması gereken hazırlıklar nelerdir?

Tümör tedavisi öncesinde mutlaka karaciğerdeki tümör sayısını ve boyutlarını detaylı olarak gösterecek Dinamik MR görüntüleme tetkiki yapılmalıdır. İşlem sonrası kontrol görüntüleme aynı tetkik ile yapıldığında işlem etkinliği objektif karşılaştırılmalı olarak değerlendirilebilir. Anestezi doktoru tarafından işlem öncesi hasta sedasyon ya da genel anestezi yapılabilmesi için hazırlıkları için işlemden bir kaç  gün önce hasta değerlendirilir. İşlem sırasında karaciğere iğne ile girileceğinden kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar önceden mutlaka kesilmelidir. İşlem sırasında kanama ya da kan kaybı olmadığından önceden kan hazırlığına gerek duyulmaz. Kemoterapi gören hastalarda işlemden bir süre önce tedaviye ara verilmelidir bu nedenle sorumlu onkoloji doktoru ile mutlaka iletişimde olunmalıdır.

Karaciğer tümörü yakma işlemi ne kadar sürer? Ablasyon tedavisi sonrası hastanede ne kadar yatarım?  Yakma işlemi sonrası tedavilerime devam edebilir miyim?

Karaciğer RF ablasyon ya da mikrodalga ablasyon işlemi iğne lezyon içerisine yerleştirildiğinde 10 dakika içerisinde tamamlanır. İşlem için bilinçli sedasyon yani ilaçlar ile sakinleştirilme ve ağrının kesilmesi genelde yeterlidir. Nadiren genel anestezi gerekir. İşlem gecesi hastanede olası komplikasyonların takibi için bir gün yatış gereklidir, ertesi gün hasta taburcu edilir. Vücutta herhangi bir kesi olmadığından hasta normal hayatına hemen geri dönebilir. Kemoterapi alınacaksa 1 hafta sonra tedaviye başlanabilir, tedavilerde aksamaya neden olmaz.

RF ablasyon ve mikrodalga ablasyon arasında tedavi açısından fark var mıdır?

Tümör dokusunu ısıtmak açısından kullanılan enerji açısından iki yöntem arasında farklılık vardır. Bu nedenle tedavi sırasında da tümörün ısıtılma ve yakılma özelliklerinde de farklılıklar oluşur. RF ablasyon ile yakma işlemi daha yavaş ve kontrollüdür mikrodalgaya göre avantajı bu özelliğidir. Mikrodalga ablasyonun avantajı ise damarlara yakın lezyonlarda RF ablasyona göre daha iyi sonuç elde edilir ve daha büyük alanlar yakılabilir. Yeni nesil mikrodalga ablasyon cihazları ile daha düşük enerji kullanılarak daha kontrollü ablasyon işlemleri mümkündür.

Ablasyon işlemi sonrası takip nasıl ve ne zaman yapılır?

Karaciğer tümörü yakıldıktan sonra yakılan alanın değerlendirilmesi en erken 1 ay sonra mümkündür. İdeal olarak 6 hafta sonra Dinamik MR tetkiki lezyonun canlılığı değerlendirilir. İşlem sırasında tümör ile birlikte tümöre yakın komşuluktaki alanlarda yakılması gerektiğinden lezyon daha büyük ölçülebilir ancak içerisinde canlı doku olmaması gerekir.