Şah Damarı (Karotis Arter, Karotid Arter) Darlığı

Şah damarı (karotis arter, karotid arter) darlığı nedir?

Beynimizin büyük kısmını besleyen sağda ve solda birer adet şah damarı (karotid arter ya da karotis arter) mevcttur. Boyun düzeyinde ikiye ayrılır bu damar; internal karotis arter ya da internal  karotid arter olarak adlandırılan damar beynimize giden tek damardır. Boyun düzeyinden itibaren beyine kadar dal vermeden uzanır. Beynimizin sağ ve sol yarılarının her iki tarafta tek besleyicisi şah damarı olduğu için çok önemli bir damardır. Darlıkları özellikle çene hizasında yüze ve çeneye verdiği dallanma düzeyinde gelişir. Şah damarı darlığı çene düzeyindeki bu dallanma noktasında damar sertleşmesine (aterokleroz) bağlı plak oluşumu ve bu plakların damar iç yüzünde büyüyerek şah damarını daraltması durumudur. Beyin dokusu oksijensizliğe 3 dakikadan fazla dayanamadığından beyine kan gidişini zorlaştıran her hadise tehlikelidir.

Şah damarı darlığı (karotid arter, karotis arter) neye neden olur? Şah damarı darlığı varsa ne olur? Karotid arter darlığı ne gibi komplikasyonlara neden olur?

Beyini besleyen tek ve en önemli damar olması nedeniyle bu darlıklar beynimize giden akımı azaltır. Darlık düzeyinde akım hızı daralmaya bağlı artar ve normal akım yerini fışkırarak hızla akan anaforik bir akıma yerini bırakır. Bu aslında basitçe bir bahçe hortumunun ucunu sıkınca suyun fışkırarak, dağılarak akmasına benzer. Bu düzensiz ve hızlanmış akım nedeniyle beyine giden kan içerisinde pıhtı oluşur ve gideceği tek yer sürekli oksijen akımına muhtaç beyin dokusudur. Bazen damar sertliği nedeniyle oluşan plak koparak beyin dokusuna gider yani pıhtı atar.

Beyine pıhtı atması nedir? Şah damarı darlığı beyine pıhtı atmasına neden olur mu? Beyine neden pıhtı atar? Beyine pıhtı atınca ne olur?

Şah damarı darlıkları kan akışını bozduğu için beyine giden damarda pıhtı oluşur. Şah damarı darlığına neden olan plaklar buradan koparak beyine pıhtı olarak gidebilir. Beyin dokusu kan akımının kesilmesine karşı son derece duyarlıdır. Beyin damarına pıhtı attığında damarın tıkanmasına bağlı beslenemeyen alan kadar beyin dokusu ölecektir. Bu duruma inme denir.

Şah damarı darlığı inmeye neden olur mu? İnme neden olur? İnme nasıl tedavi edilir? İnme nasıl engellenir? İnme sebepleri nelerdir?

Şah damarı (karotis arter, karotid arter) darlığı inmeye neden olur. İnmenin en sık nedenlerinden biri şah damarı darlığıdır. Kalp ritmi bozukluklarına bağlı kalp içinde oluşan pıhtının beyine atması durumu yoksa mutlaka şah damarı darlığı araştılmadır. İnme oluştuğunda ilk 6 saat içerisinde pıhtı anjio yöntemi ile çıkarılmaz ya da erimezse kalıcı felce neden olur. İnme ölüme dahi neden olabilen ağır bir durumdur bu nedenle inme gelişmeden sebebi yani şah damarı darlığı tedavi edilmelidir.

Şah damarı darlığı nasıl tanınır? Karotid arter darlığı tanısı nasıl konulur? Karotis arter darlığı nasıl anlaşılır?

Şah damarı darlığını tanısında ilk basamak tetkik bu damarların ultrasonografi cihazı ile değerlendirilmesidir. Renkli Doppler ultrasongrafi ismi verilen bu tetkik ile boyunda yerleşimli bu damarlar kolayca değerlendirilir. Darlığa bağlı damar içerisinde normal laminar akım yerine akımda ciddi hız artışı olur ve Doppler’de saptanır. Ayrıca türbülan hale gelen akım renkli kodlama ile değerlendirilebilir. Doppler ile darlık saptanırsa işlem öncesi anatomiyi daha iyi değerlendirmek, darlığın kesin tanısını koymak, başka darlıklar varsa bulmak için ve tedavi için yol gösterici olduğu için BT Anjiografi yapılır. BT anjiografi; tomografi cihazında hastaya kolundan ilaç verilerek damarların bilgisayar ortamında anjiografi görüntülerinin hazırlanmasıdır.