Tüp Bebek Nedir, Neden ve Nasıl Yapılır? Kimlere Yapılır?

Tüp bebek, literatürde in vitro fertilizasyon (IVF) olarak bilinen bir yardımcı üreme teknolojisidir. Doğal yolla çocuk sahibi olamayan çiftler için umut verici bir çözüm olan tüp bebek yöntemi, kadın ve erkeğin üreme hücrelerinin vücut dışında laboratuvar ortamında birleştirilmesi ve elde edilen embriyonun rahme yerleştirilmesi esasına dayanır. 1978 yılında dünyaya gelen ilk tüp bebekle başlayan bu yöntem, günümüzde infertilite (kısırlık) tedavisinde sıkça başvurulan bir tekniktir.

Tüp bebek, kadının yumurtalıklarından alınan olgun yumurtaların laboratuvar ortamında erkekten alınan sperm hücreleri ile döllenmesi ve döllenmiş embriyonun kadının rahmine transfer edilmesi sürecini ifade eder. Bu yöntem, kadının vücudu dışında yapıldığı için "in vitro" terimi kullanılır, bu da "cam içinde" anlamına gelir. Başarı oranları her ne kadar çifte ve koşullara göre değişiklik gösterse de, tüp bebek uygulaması pek çok çiftin çocuk sahibi olabilmesine olanak tanımıştır.

Hangi Durumlarda Tüp Bebek uygulaması yapılır?

Kadına bağlı; tüplerin tıkalı ya da hasarlı olması, polikistik over sendromu (PCOS) gibi yumurtlama bozuklukları, endometriozis (rahim iç dokusunun anormal büyümesi), yaşa bağlı azalan yumurta rezervleri, horman bozuklukları, rahim içi yapışıklıklar veya myomlarda; erkeğe bağlı sperm sayısının, hareketliliğinin ya da kalitesinin düşük olması, testislerde enfeksiyon veya travmaya bağlı hasar, hormonal dengesizlikler, sperm kanallarının tıkalı olması ve edeni bilinmeyen kısırlık gibi durumlarda uygulanır.

Tüp Bebek Nasıl Yapılır?

Tüp bebek tedavisi birkaç aşamadan oluşur ve bu süreç yaklaşık birkaç hafta sürer. Tedaviye başlanırken kadının yumurtalıklarının uyarılması gerekir. Yumurtalıklar uyarıldıktan ve yeterli büyüklüğe ulaştıktan sonra, özel bir iğne yardımıyla yumurtalar toplanır ve yumurtalar döllenme için laboratuvara alınır. Aynı gün erkekten alınan sperm örneği laboratuvar ortamında özel işlemlerden geçirilir. Sperm hücrelerinin hareketliliği artırılır ve döllenme için en kaliteli sperm hücreleri seçilir. Toplanan yumurtalar ve hazırlanan spermler laboratuvar ortamında bir araya getirilir. Spermin yumurtayı döllemesi beklenir. Doğal döllenmenin zor olduğu durumlarda, intrastoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) adı verilen bir teknik kullanılarak, sperm doğrudan yumurtanın içine enjekte edilir. Bu aşamada döllenmiş yumurtalar embriyo haline gelir. 

Döllenmeden birkaç gün sonra (genellikle 3 ila 5 gün), oluşan embriyolardan en kaliteli olanı seçilir ve kadının rahmine transfer edilir. Bu işlem oldukça basit ve ağrısız bir işlemdir. Embriyo transferinden yaklaşık 10 ila 14 gün sonra gebelik testi yapılır. Testin pozitif çıkması durumunda gebelik takip edilir.

Tüp Bebek Tedavisinde Başarı Oranı Nedir?

Tüp bebek tedavisinde başarı, birçok faktöre bağlıdır. Kadının yaşı, yumurta rezervleri, embriyo kalitesi ve sperm sağlığı gibi unsurlar başarı oranlarını etkileyebilir. Genç yaşlarda başarı oranı genellikle daha yüksekken, ilerleyen yaşlarda bu oran azalır. Aynı zamanda tekrarlayan denemelerle başarı şansı artabilir.

Yan Etkileri ve Riskleri Nelerdir?

Tüp bebek tedavisinde yan etkiler nadir de olsa görülebilir. En sık karşılaşılan yan etki, yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu (OHSS) olabilir. Bu durum, yumurtalıkların aşırı büyümesi ve sıvı birikmesiyle karakterizedir. Ayrıca, çoğul gebelik riski de tüp bebek tedavisinde dikkate alınması gereken bir durumdur.