Enfeksiyon Nedir? Enfeksiyon Neden Olur?

İçindekiler

Enfeksiyon Nedir?
Enfeksiyon Neden Olur?
Enfeksiyon Türleri Nelerdir?
Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?
Enfeksiyon Teşhisi Nasıl Yapılır?
Enfeksiyon Nasıl Geçer?
Kaynakça

enfeksiyon-nedir

Enfeksiyon Nedir?

Enfeksiyon parazit, virüs, bakteri ve mantarların neden olduğu patolojik bir durumdur. Enfeksiyon genellikle kişiden kişiye bulaşır. Su, besin, toprak, hava ve temas yoluyla yayılır. Bazı enfeksiyonlar böcek ısırığı gibi hayvanlar aracılığıyla meydana gelebilir. İnsanlar farklı yollarla mikroorganizmalar tarafından enfekte olabilir. Enfekte olan kişide, enfeksiyonun zararları kendini çeşitli bulgular ve belirtilerle gösterir.

Enfeksiyon Neden Olur?

Enfeksiyon vücuda parazit, mantar, bakteri, virüs ve prionların girmesi sonucunda gelişir. Bu mikroorganizmalar kişiden kişiye bulaşarak birçok insanı etkileyebilir. Enfeksiyonun yayılma yolları şunlardır:

Kişiden kişiye: Genellikle enfeksiyonun yayılma yoludur. Mikroorganizmalar enfekte olmuş kişiden diğer sağlıklı bireylere geçtiği yoldur. Aktarma yolu; öksürmek, hapşırmak, aynı havayı solumak, dokunmak ve öpmek gibi faaliyetler sonucunda bulaşır.
Hayvandan kişiye: Hayvan ısırığı, tırmalaması ve dışkısı ile temas edilmesi sonucunda zararlı mikroorganizmalar vücuda girebilir. Hayvanlardan bulaşan enfeksiyon tehlikeli boyutta olabilir.
Böcek ısırığı: Bazı mikroorganizmalar kene, sivrisinek ve pireler aracılığıyla vücuda girer. Bu hayvanların ısırması sonucunda kişi enfekte olur.
Besin, su ve toprak kirliliği: Birçok besin kontaminasyona maruz kalmış olabilir. Bu nedenle tüketilen besin ve su potansiyel bir risk taşır. Özellikle tüketilen suyun temiz olduğundan emin olunmalıdır. Besinler ise pişirmenin ve sterilizasyon işleminin yetersizliğinden enfeksiyona neden olabilecek patojenleri taşıyabilir.

Enfeksiyon Türleri Nelerdir?

Enfeksiyon türü, nedenine bağlı olarak sınıflandırılır. Enfeksiyonun genel nedeni ise patojenlerdir. Hangi patojen vücutta enfeksiyon reaksiyonları başlattıysa enfeksiyon onun adıyla anılır. Enfeksiyon türleri şunlardır:

Viral Enfeksiyonlar: Virüslerin neden olduğu bulaşıcı hastalıklardır. Virüsler hücreye girer ve hücrenin çoğalmasını zorlayan genetik materyalini hücreye bırakır. Hücre öldüğünde, diğer hücrelere bulaşan yeni virüsler ortaya çıkar. Bazen ise virüsler hücreyi öldürmez, hücrenin çalışması değişir. Bunun sonucunda hızlı bir şekilde çoğalan ve işlevsiz kanser hücreleri oluşur.
Bakteriyel Enfeksiyonlar: Vücutta birçok bakteri bulunabilir. Vücudun kendi florasında bulunan bakteriler yararlı bakterilerdir. Sindirim sistemi sağlığını korurlar. Bununla birlikte vücudun herhangi bir bölümüne enfekte olabilen zararlı bakteriler de vardır. Bunlar gıda zehirlenmesi, tüberküloz ve zatürre gibi enfeksiyonel hastalıklara neden olur.
Paraziter Enfeksiyonlar: Parazit hayata devam edebilmesi için konakçıya ihtiyaç duyan patojenlerdir. Bütün parazitler insan sağlığı için tehlikeli değildir. Vücutta yaşayan bazı parazitlerin insan sağlığına etkisi yokken; bazıları büyür, gelişir ve vücudun sistemlerine saldırır. Uyuz, sıtma ve saçta bit olması paraziter enfeksiyonlara örnektir.
Mantar Enfeksiyonu: Mantarlar her yerde yaşayabilir. Küf, maya ve yenilebilir mantar gibi türleri vardır. Dış çevrede var olmasının yanı sıra vücutta birçok mantar da bulunmaktadır. Ayak mantarı, akciğer ve tırnak enfeksiyonları bu grup hastalıklara örnektir.
Prion Hastalıkları: Prion, bulaşıcı hastalıklara neden olan bir proteindir. Nadir olarak görülen enfeksiyon hastalığıdır ve bazen kalıtsal olabilir.

Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?

Enfeksiyon hafif ve şiddetli belirtilere neden olabilir. Vücutta enfeksiyon belirtileri hastalığın nedenine göre değişir. Bazı patojenler akciğeri etkilerken bazıları ciltte döküntülere neden olur. Enfeksiyonda yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

Ateş
Titreme
Öksürme
Hapşırma
Kusma
Mide bulantısı
İshal
Nefes darlığı

Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?

Enfeksiyon hastalıkları, patojenlerin neden olduğu geniş bir hastalık grubudur. Vücudun birçok bölümünü etkileyebilir. Patojenler vücudun herhangi bir bölümünden vücuda girebilir. Yaygın olarak görülen enfeksiyon hastalıkları şunlardır:

Su Çiçeği: Varicella zoster virüsünün neden olduğu kırmızı döküntülere yol açan bulaşıcı hastalıktır.
Coronavirus: Coronavirus, COVID-19, MERS ve SARS virüslerinin neden olduğu geniş yelpazeli hastalık grubudur. Hafif ve ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur.
Bronşit: Viral enfeksiyonlar sonucunda akciğerlerdeki hava yollarında iltihaplanma meydana gelmesidir.
Grip: Genellikle öksürme ile kişiden kişiye bulaşan viral enfeksiyondur.
Kızamık: Hava veya temas yoluyla bulaşan viral enfeksiyondur. Vücutta kırmızı noktalı döküntülere neden olur.
Konjonktivit: Virüs ve bakteriler nedeniyle meydana gelen gözün beyaz kısmının pembe veya kırmızı olması ile karakterize bulaşıcı hastalıktır.
Kabakulak: Viral bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle çocukluk dönemi rutin aşı uygulaması ile önlenir.
Boğmaca: Şiddetli öksürük nöbetlerine neden olan bakteriyel enfeksiyondur. Hava yoluyla kolayca kişiden kişiye bulaşabilir.
Sinüzit: Alın, gözler ve yanaklarda bulunan boşlukların iltihaplanması sonucunda oluşur. Viral veya bakteriyel enfeksiyon sonucunda meydana gelir.
Farenjit: Boğaz ağrısı olarak da adlandırılan farenjit viral enfeksiyonlar sonucu gelişir. Boğazın ağrılı ve şiş olmasına neden olur. Soğuk algınlığında da sıklıkla gözlenen bir rahatsızlıktır.
Difteri: Bademcik, boğaz ve cildi etkileyen bakteriyel enfeksiyondur. Nefes darlığı ve kalp çarpıntısı gibi ciddi komplikasyonlara neden olur.
HIV (insan immün yetmezlik virüsü)/AIDS (edinilmiş bağışıklık yetersizliği sendromu): HIV cinsel yolla ve kanla temas sonucunda bulaşan bir virüstür. Ayrıca anneden bebeğe de geçebilen bir virüstür. İlaç ile HIV tedavi edilmezse AIDS gelişir. Bağışıklık sistemini zayıflatır ve vücudun patojenlerle savaşmasını engeller.
Kuduz: Bir hayvanın ısırmasıyla oluşan viral bir hastalıktır. Kuduz virüsü, sinir sistemine enfekte olur. Bunun sonucunda ise ciddi beyin hastalıklarına yol açabilir.
İshal: Sulu ve gevşek dışkılamanın günde birden fazla olması durumudur. Birçok sebebe bağlı olarak oluşabilir. Nedenlerinden biri virüslerdir. Çocuklarda rotavirüs, yetişkinlerde norovirüs yaygın olarak ishale neden olur.

enfeksiyon-teşhisi

Enfeksiyon Teşhisi Nasıl Yapılır?

Genellikle enfeksiyon teşhisi fizik muayene ve kan testleri ile yapılır. Fizik muayenede enfeksiyon belirtilerinin varlığı değerlendirilir. Belirtiler hastalığa özgü olmamasından dolayı laboratuvar testleri ile kesin tanı konulur. Kan, dışkı ve idrar testleri ile enfeksiyon varlığı tespit edilebilir. Kanda bağışıklık sistemi hücrelerinin sayısı kontrol edilir. Bağışıklık hücrelerinin sayıca fazla olması yüksek enfeksiyon belirtileri arasında gösterilebilir. Bazı bakteriler idrar testi ile teşhis edilebilir. Ayrıca akciğer gibi organların etkilenip etkilenmediğini kontrol etmek için görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Enfeksiyon Nasıl Geçer?

Enfeksiyon genellikle ilaç tedavisi ile iyileşir. Hastalığa neden olan zararlı mikroorganizma türüne göre ilaç türleri mevcuttur. Tedavide antibiyotik, antiviral, antifungal ve antiparaziter ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar reçete edilirken patojenin türüne bakılır. Eğer hastalığın nedeni bakteri ise antibiyotik, mantar ise antifungal ilaçlar kullanılır. Bununla beraber semptomları iyileştirmek için bazı ilaçlara başvurulabilir. Özellikle ciltte döküntülere neden olan hastalıklarda bazı krem ve losyonlar da reçete edilebilir. Ayrıca kişisel temizliğe ve besin güvenliğine önem verilmelidir. Enfeksiyon tedavisinde dikkat edilmesi gerekenler:

Eller sık sık yıkanmalıdır. Özellikle tuvalet sonrası, yemek hazırlama öncesi ve dışarıdan eve gelindiğinde yıkanmalı,
Antibiyotikler reçetesiz kullanılmamalı,
Temas edilen alanlar temizlenmeli; bakterilerin üremesine uygun olan banyo, mutfak gibi nem oranı yüksek yerler dezenfekte edilmeli,
Yemek hazırlama sırasında sebzeler iyice yıkanmalı,
Balık, tavuk ve et yemekleri çiğ veya az pişmiş yenmemeli,
Pastörize ve sterilize edilmemiş süt tüketilmemeli,
İçme suyu ve yemeklerde kullanılan su temiz olmalı,
Evcil hayvanların rutin kontrolleri yapılmalı,
Meyveler kabukları soyularak tüketilmeli,
Yemek hazırlamada kullanılan araç ve gereçlerin temizliği iyi yapılmalıdır. Mutfakta çapraz bulaşmaya neden olan faktörler minimuma düşürülmelidir.

Ağır enfeksiyon belirtileri de hastalarda meydana gelebilir. Bu nedenle semptomlar kötüleşirse uzman bir doktordan yardım alınmalıdır. Ayrıca enfeksiyonlardan korunmak için aşı olunmalıdır. Hangi aşıları olmanız gerektiği hakkında doktorunuza başvurunuz.