Gaz Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Gaz Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Tüketilen bazı yiyecekler çeşitli sebepler ile bağırsaklarda gaz oluşumuna sebep olabilmektedir. Bu sebepler arasında yemek yerken hava yutmak, yiyeceklerin yeterince sindirilememesi, kalın bağırsaktaki bakterilerin dengesinin bozulması, fazla miktarda yemek, sakız çiğnemek, sigara içmek ve ağızda oturmayan takma dişlerin varlığı yer almaktadır. Bağırsaklarda gaz olması şişkinlik, hazımsızlık, karın ağrısı gibi semptomlara yol açar. Mide ve bağırsakları yeterince sağlıklı olmayan kişiler gaz yapan yiyecekler tükettiklerinde sağlıklı bireylerden daha şiddetli belirtiler yaşayabilmektedir.

Gaz Yapan Yemekler Nelerdir?

Bireylerde gaz oluşumuna sebep olan yiyecekler farklılık gösterebilir. Bunun sebebi kişinin sağlık problemleri, bağırsaklarındaki bakteriyel yapısının ve çeşitliliğin farklı olması, stres durumu ve sindirim sisteminin farklılığıdır. Gaz yapan besinler arasında:

• Kuru fasulye, mercimek, barbunya, nohut, bezelye gibi kuru baklagiller,
• Lahana, brokoli, karnabahar, bürüksel lahanası gibi sebzeler,
• Bazı baharatlar,
• Patates, enginar, mantar,
• İşlenmiş gıdalar (sucuk, salam, sosis, hazır çorba, hazır köfte, konserve yiyecekler...)
• Yulaf, çavdar, kepek gibi tam tahıllı gıdalar

yer almaktadır. Ek olarak işlenmiş gıdaların raf ömrünü uzatmak için kullanılan fruktoz ve laktoz gibi bileşenler bağırsaklarda gazın en önemli nedenidir.

Gaz Yapan Meyveler Hangileridir?

Meyveler çeşitli miktarlarda ve oranlarda vitamin, mineral, antioksidan içerirler. Bu sebeple sağlıklı beslenme planında mevsiminde ve organik meyveler yer alabilir. Ancak bazı durumlarda meyveler de gaz oluşumuna sebep olabilir. İçeriğinde bulunan fruktoz, sorbitol, diyet lifi gibi bileşikler; bazen de fruktanlar, oligosakkaritler ve polisakkaritler kalın bağırsakta bakteriler tarafından parçalanarak gaz ve şişkinlik problemlerine sebebiyet verebilir. Bu parçalanma sonucu hidrojen, karbondioksit ve metan gazı oluşur.  Portakal ve greyfurt gibi turunçgiller ile muz diğer meyvelere oranla daha düşük miktarda fruktoz ve sorbitol içerir. Bu özellikleri sayesinde bağırsaklar tarafından daha iyi tolere edilebilir ve gaza neden olma olasılıkları daha düşüktür. Gaz yapan meyveler arasında aşağıdakiler yer alır:

Elma

En çok tüketilen meyveler arasında olan elma oligosakkarit, fruktoz ve sorbitol içeriği sebebiyle bağırsak mikrobiyotası yeterince sağlıklı olmayan kişilerde gaz, şişkinlik, hazımsızlık gibi sindirim sorunlarına sebep olmaktadır.

Böğürtlen

Düşük kalorili olmasına rağmen sorbitol açısından zengin bir meyve olan böğürtlen, bağırsaklarda gaz problemine yol açabilir.

Karpuz

En çok sevilen yaz meyveleri arasında yer alan karpuz, meyve şekeri olarak bilinen fruktoz açısından zengindir. Fruktoz bağırsaklarda sorbitole dönüşür ve sindirimi zorlaşır. Özellikle fruktoz emiliminde bozukluğa yol açan genetik fruktoz intoleransı gibi durumlarda gaz, şişkinliğin yanı sıra ishal ve karın ağrısı gibi problemler gözlenebilir.

Şeftali

Kendine özgü bir aromaya sahip olan şeftali, poliol adı verilen doğal şekere sahiptir. Poliol bağırsaklardan tam olarak sindiremediği için gaz gibi sorunlara yol açabilir.

Mango

Yüksek lif içeriği sayesinde kabızlığın tedavisinde önemli rol oynayan mango aynı zamanda glikoz, fruktoz ve sakkaroz gibi doğal şekerlerden zengindir. Yüksek fruktoz içeriği nedeniyle bazı insanlarda gaza neden olabilir.

Kurutulmuş Meyveler

Kurutulmuş meyveler hem lif hem de fruktoz için zengin kaynaklardır. Kan şekerini hızlı yükseltmesi sebebiyle hızlı enerji artışı hissettirir. Bu yüzden tercih edilse bu gerçek bir enerjiden ziyade kan şekerini yükseltmesiyle ilişkilidir ve fazla tüketildiğinde bağırsaklarda gaz problemlerine yol açabilir.

Gaz Yapan Baklagil Ve Sebzeler Hangileridir?

Kuru fasulye, barbunya, yeşil mercimek, nohut gibi kuru baklagiller ile Brüksel lahanası, lahana, brokoli, karnabahar gibi sebzeler rafinoz açısından zengindir. Rafinoz, bağırsakların sindirmekte zorlandığı kompleks bir karbonhidrat çeşididir. Mideden sindirilmeden ince bağırsağa ve buradan da kalın bağırsağa geçer. Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından parçalanarak hidrojen, karbondioksit ve metan gazı gibi gazlara neden olur. Liften zengin gıdalar da pek çok faydasının yanında gaz yapan yiyecekler arasında yer alırlar:

Brokoli

Brokoli tüketen bazı insanlarda aşırı gaz problemi yaşanabilir. Bunun nedeni brokolinin yüksek oranda rafinoz ve lif içermesidir.

Brüksel Lahanası

K vitamini ve C vitamini dahil olmak üzere vitamin, mineral ve antioksidan açısından zengin bir sebze olan Brüksel lahanası; yüksek oranda lif, protein ve karbonhidrat içerir. Brüksel lahanasında da bulunan rafinoz, bağırsak bakterileri tarafından parçalandığında gaza neden olabilir.

Karnabahar

Gaz yapan gıdalar arasında yer alan diğer kükürtlü sebzeler de olduğu gibi rafinozdan zengindir ve yüksek oranda lif içerdiği için bağırsaklardan sindirimi zor olabilir. Rafinozdan dolayı bağırsaklarda gaza yol açabilir.

Patates

En çok tüketilen sebzelerden biri olan patates, yüksek nişasta içeriğine sahiptir. Bazı insanlarda nişasta bağırsaklarda zor sindirilir, gaz ve şişkinliğe neden olabilir.

Enginar

Enginar, fruktan adı verilen bir bileşenlerden zengindir. Bu bileşen bağırsaklar tarafından tam anlamıyla sindirilemediğinde gaza yol açabilir.

Soğan

Soğan, bitkilerde doğal bir şeker olan fruktan açısından zengindir. Bazı kişilerde fruktan karşı intolerans vardır ve bağırsaklarda gaza neden olabilir.

Gaz Yapan İçecekler Hangileridir?

Gaz yapan yiyeceklerde olduğu gibi bazı içecekler de içeriklerindeki bileşenler nedeniyle bağırsaklarda gaz problemine yol açabilir. Gaz yapan içecekler arasında:

Gazlı İçecekler

Gazlı içecekleri içeriğinde bulunan karbondioksit sebebiyle ve tüketimi sırasında hava yutulması sebebiyle gaza neden olabilir. Mide ve bağırsaklarda biriken gazı çıkarmak için geğirme yaşanabilir.

Fermente İçecekler

Çeşitli tahılların fermente edilerek üretildiği bira gibi gazlı içecekler hem fermantasyon hem de karbonatlama işleminden dolayı bağırsaklarda aşırı gaz birikmesine ve şişkinliğe neden olabilir. Bunun yanında fermente gıdalardan turşu, sirke, şalgam tüketimi de bağırsaklarda bakteriyel fermantasyona sebep olarak gaz, şişkinlik ve hazımsızlığa sebep olabilir. Ek olarak tahıl fermantasyonu ile elde edilen içecekler gluten içerir. Gluten bazı insanlar tarafından sindirimi zor bir bileşendir ve gaza yol açabilir.

Diyet İçecekler

Diyet içeceklerinde düşük kaloriye sahip eritritol ve sorbitol gibi tatlandırıcılar kullanılır. Bu bileşenler mide ve ince bağırsaklardan sindirilmeden doğrudan kalın bağırsağa geçer. Kalın bağırsaktaki bakteriler tatlandırıcıları parçalayarak gaza sebep olabilir.

Süt ve Süt Ürünleri ile Hazırlanan İçecekler

Süt, laktoz adı verilen karbonhidrat içerir. Laktoz, bağırsaklarda laktaz adı verilen bir enzim yardımıyla parçalanır. Ancak bazı kişilerde laktaz enzimi yetersizdir ve sütün tam olarak sindirimi gerçekleşmeyebilir. Laktoz intoleransı denilen bu durum bağırsaklarda gaz ve şişkinliğe neden olabilir. Dolayısıyla süt, ayran, kefir gibi içecekler bağırsaklarda gaza yol açabilir.

Gaz Yapan Kuruyemişler Hangileridir?

Kuruyemişler içerdikleri vitamin, mineral, protein, lif, sağlıklı yağlar ve antioksidan bileşenler sayesinde sağlıklı atıştırmalıklar olarak kabul edilir. Ancak bazı kuruyemişler bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olarak tam anlamıyla sindirilemeyip gaza yol açabilir. Ayrıca içerdikleri lif kolondaki bakteriler tarafından parçalanarak gaz oluşturabilir. Buna ek olarak yüksek yağ içerikleri nedeniyle fazla tüketildiklerinde sindirimleri zorlaşabilir ve gaz, şişkinlik, hazımsızlık, ishal ya da kabızlık gibi sindirim problemlerine neden olabilir. Gaz yapan kuruyemişler arasında aşağıdakiler yer alabilir:

• Badem
• Kaju
• Antep fıstığı
• Ceviz
• Brezilya cevizi

Gaz Yapan Yiyecekler Nasıl Tüketilmeli?

Gaz yapan yiyecekler tüketirken aşağıdaki hazırlama ve pişirme teknikleri uygulayarak gaz içeriklerinin azalmasına yardımcı olabilirsiniz:

• Gaz yapan kuruyemişleri ölçülü tüketilmesi özen gösterilmeli ve yutulmadan önce iyice çiğnenmelidir. Ayrıca kuruyemişleri tüketmeden önce bir gün su içinde bekleterek çözünmez liflerin parçalanmasına ve sindiriminin kolaylaşmasına destek olabilirsiniz.
• Karnabahar, brokoli, lahana, brüksel lahanası gibi gaz yapan sebzeleri pişirmeden önce parçalara ayırıp tuzlu su içinde bekletebilirsiniz. Böylece içeriğindeki sindirimi güç bileşenlerin bir kısmının suya geçmesini sağlayabilirsiniz. Bu sebzelerle hazırladığınız yemeklere kimyon ya da kakule ilave edebilirsiniz.
• Kuru fasulye, nohut, barbunya gibi kurubaklagillerin bağırsaklardaki gaz etkisini azaltmak için iki gece önceden suda bekletebilirsiniz. Pişirme işlemi sırasında kakule, kekik ve kimyon gibi baharatlar ekleyerek gaz miktarını azaltabilirsiniz.

Kaynakça:

https://www.webmd.com/digestive-disorders/ss/slideshow-surprise-gas-causes

https://podcasts.hopkinsmedicine.org/do-certain-fruits-cause-gas

https://www.verywellhealth.com/most-gassy-foods-1944687

https://www.medicalnewstoday.com/articles/mangoes-for-constipation

https://www.healthline.com/health/foods-that-cause-gas

https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/raffinose

https://www.medicalnewstoday.com/articles/why-does-broccoli-cause-gas

https://www.healthline.com/nutrition/benefits-of-brussels-sprouts

https://www.medicalnewstoday.com/articles/323466