İyi Huylu Prostat Bezi Büyümesi Nedir?

Prostat bezi büyümesi, prostatın boyutunun artmasına neden olan iyi huylu büyümelerdir. Prostat, sperm üretimine yardımcı olan küçük bir bezdir. Yaklaşık ceviz büyüklüğündedir ve idrar yolunun bir kısmını çevreler. İleri yaşla beraber sıklıkla büyüme eğilimindedir. Prostat bezi büyümesi erkeklerde en sık görülen prostat sorunudur. Semptomlar arasında işemede zorluk ve ani bir işeme ihtiyacı yer alır. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar, ameliyat ve minimal invaziv prosedürleri bulunur (1,2).

Prostat Büyümesi Neden Olur?

Erkeklerde prostat bezi, mesanenin hemen altında yer alır ve idrar yolunu çevreler. Yaş ilerledikçe, prostat bezi büyümeye meyillidir ve bu durum aşağıda belirtilen bazı faktörlerden etkilenebilir.

Yaşlanma: Büyümüş prostat bezi nadiren 40 yaşından önce semptomlara neden olur. Yaş ilerledikçe, prostat bezindeki hücrelerde değişiklikler sonucu bir artış meydana gelebilir. Bu da prostatın boyutunun ve hacminin artmasına yol açabilir.
Hormonal değişiklikler: Testosteron hormonu ve dihidrotestosteron (DHT) seviyelerindeki değişiklikler, prostat hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını uyarabilir. Özellikle yaşlanma sürecinde, vücutta bu hormonların seviyelerindeki değişiklikler prostat büyümesine katkıda bulunabilir.
Genetik yatkınlık: Aile öyküsünde prostat büyümesi olan kişilerde genetik yatkınlık prostat büyümesinin gelişiminde rol oynayabilir. Genetik faktörler, prostat hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını etkileyebilir.
Diyabet: Diyabet gibi metabolik bozukluklar, prostat büyümesi riskini artırabilir. Metabolik değişiklikler hormonal düzenlemeleri etkileyebilir.
Obezite: Obezite, prostat büyümesinin riskini artırabilir. Vücuttaki yağ dokusunun artması, hormonal dengesizliklere ve dolayısıyla prostat büyümesine katkıda bulunabilir. (2,5,6).

Prostat Büyümesi Belirtileri Nelerdir?

Prostat büyümesi üretrada tıkanmaya neden olabilir. Üretrada tıkanma ile birlikte belirgin semptomlar görülebilir. Prostat bezi büyümesi belirtileri şunları içerebilir:

Sık idrara çıkma: Prostat bezinin büyümesi, mesanenin tamamen boşaltılmasını zorlaştırabilir ve sık sık idrara çıkma ihtiyacına neden olabilir.
İdrar akışında zayıflama: Prostat bezinin büyümesi, idrar akışının zayıflamasına neden olabilir. İdrar akışının düzensiz veya zayıf olması, tuvalete gitme süresini uzatabilir ve tam idrar yapma hissini azaltabilir.
İdrar yaparken zorlanma: Prostat büyümesi, idrarın dışarı atılmasını engelleyebilir ve idrar yaparken zorlanmaya neden olabilir. Kişi, idrar yaparken ıkınma veya baskı hissedebilir.
Mesanenin tamamen boşalmadığı hissi: Prostat büyümesi, idrarın tamamen boşaltılamamasına neden olabilir. Bu da mesanenin tamamen boşalmadığı hissine yol açabilir.
İdrar kaçırma (İnkontinans): Bazı durumlarda, prostat büyümesi idrar kaçırma durumlarına yol açabilir. İdrar tutamama veya inkontinans, prostat büyümesinin ileri aşamalarında ortaya çıkabilir.
İdrar renginde değişiklik: Prostat büyümesi, idrar yolunun tıkanmasına neden olarak idrar renginde değişikliklere yol açabilir. İdrar renginde koyulaşma veya bulanıklık gibi belirtiler görülebilir. Bu durum, idrarın mesanede birikmesi ve daha yoğun hale gelmesi sonucunda ortaya çıkabilir. Prostata bağlı idrarda kanama da görülür.
İdrarda koku: Prostat büyümesi, idrar yolundaki tıkanıklık nedeniyle idrarda koku artışına neden olabilir. İdrarın mesanede daha uzun süre kalması ve bakterilerin üremesi, idrarda kötü koku oluşumuna yol açabilir. Özellikle enfeksiyonlarla birlikte bu koku daha belirgin olabilir (3).

Prostat Büyümesi Tanısı Nasıl Konulur?

Prostat büyümesi rahatsızlığında doktor hastanın semptomlarını değerlendirmek ve tıbbi geçmişini anlamak için detaylı hasta öyküsü alır. Hasta öyküsünün alınmasından sonra prostat bezinin boyutunun ve yapısının değerlendirilmesi için fiziki muayene yapılır. Fiziki muayenede doktor tarafından rektal muayene yapılarak prostat bezinin boyutu, şekli değerlendirilebilir. Fiziki muayenenin yanı sıra doktor tarafından teşhis için testler ve prosedürler istenebilir. Bu testlerden bazıları şunları içerebilir:

Prostat spesifik antijen (PSA) kan testi: PSA testi, prostat bezinin salgıladığı bir proteinin seviyesini ölçer. PSA prostat bezinde üretilen bir proteindir. Prostat büyüdüğünde PSA seviyeleri yükselir. Ancak bu değerler aynı zamanda yakın zamanda geçirilmiş hastalıklar, ameliyatlar veya prostat kanseri gibi durumlar nedeni ile de yükselebilir.
Ultrasonografi: Ultrasonografi, prostat bezinin boyutunu, şeklini ve yapısal özelliklerini daha ayrıntılı olarak görmek için kullanılabilir. Bu görüntüleme yöntemi, prostat bezinin büyümesinin derecesini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
İdrar akış testi: Bu testte kişilerde tıbbi bir makineye bağlı kabın içine idrarlarını yapmaları istenir. Makine idrar akışının ne kadar güçlü olduğunu ve ne kadar idrar çıktığını ölçer. Test sonuçları zamanla rahatsızlığın iyiye mi yoksa kötüye mi gittiğini gösterebilir.
Hacim testi: Bu test mesanenin tamamen boşalıp boşaltamadığını ölçmek için uygulanır. Test, ultrason görsel cihaz ile veya idrar yaptıktan sonra mesaneye yerleştirilen kateter adı verilen bir tüp ile mesanede ne kadar idrar kaldığının ölçülmesi ile gerçekleştirilir.
Transrektal ultrason (TRUS): Transrektal ultrason, prostat bezinin detaylı bir görüntüsünü sağlamak için kullanılan bir görüntüleme tekniğidir. Bu yöntemde, bir ultrason probu rektum içine yerleştirilir ve prostat bezinin yapısı, boyutu ve muhtemel anormallikleri detaylı olarak incelenir.
Prostat biyopsisi: Prostat biyopsisi, prostat kanseri veya diğer prostat hastalıklarının tanısını doğrulamak için kullanılan bir prosedürdür. Bu prosedürde, genellikle transrektal ultrason (TRUS) rehberliğinde, prostat bezinden küçük doku örnekleri alınır. Prostat dokusunun kontrol edilmesi, doktorunuzun prostat kanseri olup olmadığınızı öğrenmesine yardımcı olabilir.(4,6)

prostat-buyumesi-tedavisi

Prostat Büyümesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Prostat büyümesi için birçok tedavi mevcuttur. Bunlar arasında ilaçlar, ameliyatlar ve daha küçük, daha az veya hiç cerrahi müdahale gerektirmeyen prosedürler yer alır. Ciddi olmayan hafif semptomları bulunan prostat büyümesi rahatsızlığında doktor kontrolünde herhangi bir tedaviye ihtiyaç olmayabilir. Bu durumda rahatsızlığın takibi için düzenli doktor kontrolü önemlidir. Prostat büyümesi tedavisi şunları içerebilir:

İlaç tedavisi: İlaçlar, prostat büyümesine bağlı semptomların kontrol altına alınmasında etkili olabilir. Alfa blokerler ve 5-alfa redüktaz inhibitörleri gibi ilaçlar kullanılarak uygulanan tedaviler azalan idrar akışını artırabilir, semptomları hafifletebilir ve prostat büyümesinin ilerlemesini yavaşlatabilir.
Cerrahi tedavi: Semptomları ciddi olan veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen bazı hastalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TURP) THULEP, HOLEP veya GreenLight lazer tedavisi gibi cerrahi prosedürler, prostat bezinin iç kısmının alınmasını veya küçültülmesini sağlayabilir.
Minimal invasive prosedürler: Prostatın transüretral rezeksiyonu (TURP), GreenLight gibi geleneksel cerrahi müdahalelerin yanı sıra yeni nesil yardımlı cerrahiler de seçilebilir. (THULEP, HOLEP vs.)
Prostat arter embolizasyonu (PAE): PAE, prostat bezine kan akışını azaltarak prostat büyümesinin neden olduğu semptomları hafifletmek için kullanılan cerrahi olmayan bir işlemdir (4,6,8).

Sık Sorulan Sorular

Prostat Bezi Büyümesine Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Rahatsızlık tedavi edilmezse üretrada daha fazla tıkanma meydana gelebilir ve semptomlar giderek ağırlaşabilir. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonu, mesane taşları, idrarda kan (hematüri) ve böbrek hasarı görülebilir (6).

Prostat Bezi Büyümesine Ne İyi Gelir?

Prostat bezi büyümesi semptomlarını rahatlamak için kişiler tarafından uygulanabilecek bazı yaşam tarzı değişiklikleri faydalı olabilir. Doktor kontrolünde düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir kiloyu korumak ve dengeli beslenmek, sigara ve alkol kullanımından kaçınmak semptomların şiddetini azaltabilir (7).

Prostat bezi büyümesi çoğunlukla iyi huylu olup teşhis ve tedavisi yapılmadığında semptomlar şiddetlenebilir. Bu nedenle rutin kontroller önemlidir. Prostat bezi büyümesi belirtileri bulunan kişiler hastanelerin üroloji polikliniğinden randevu alarak tedavi başlayabilirler.