Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanseri, bağırsağın iç tabakasında kontrolsüz hücre çoğalması ile karakterize bir hastalıktır. Bu büyümelere polip adı verilir. Kanser tedavi edilmezse vücudun çeşitli bölgelerine yayılarak durumu daha kötü bir hale getirebilir. Bazı hastalarda belirtiler gözlenmediği için geç teşhis edilebilir. Bu yüzden risk taşıyan kişilerin rutin kontroller yaptırması tavsiye edilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, sindirilen gıdanın vücuttan dışarı taşınmasına yardımcı olan kalın bağırsak ve rektumu kapsar. Kalın bağırsak duvarı dokulardan, kas katmanlarından ve mukozadan oluşur. Kanser ise kolonun en iç tabakası olan mukozadan başlar. Buradaki hücreler mutasyona uğrar ya da değişiklik olursa polip oluşturabilir. Polipler direkt olarak kanser demek değildir. Zamanla kolonda oluşan bazı polipler kansere dönüşebilir. Kansere dönüşmesi kişiden kişiye değişiklik gösterse de yaklaşık olarak 10 yıl içerisinde bağırsak kanseri gelişebilir. Tedavi gerçekleştirilmediği sürece içeriden dışarıya doğru ilerleme sağlayabilir, aynı zamanda lenf düğümlerine ve vücudun diğer bölgelerine yayılmalar olabilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanseri belirtileri her hastada ortaya çıkmayabilir. Belirtiler ortaya çıksa bile kolon kanseri olduğunuzdan şüphelenemeyebilirsiniz çünkü semptomlar diğer az ciddi hastalıklar ile benzerlik gösterebilir. Bağırsak kanserinin yaygın belirtileri şunlardır:

• Dışkıda kan: Dışkı yaptıktan sonra makatınızı sildiğinizde kan fark ederseniz ya da dışkı koyu veya parlak kırmızı görünüyorsa uzman bir doktora başvurabilirsiniz. Ancak dışkıda kan direkt olarak tanı kriterleri arasında değildir. Çünkü hemoroid ve anal yırtılma gibi hastalıklarda da bu belirti gözlenebilir.
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler: Sürekli kabızlık veya ishalin olması bağırsakta değişiklik olduğunun bir göstergesidir.
• Karın ağrısı: Pek çok durum karın ağrısına neden olabilir, ancak geçmeyen ya da sık sık tekrarlayan karın ağrısı belirtilerden olabilir.
• Karın şişkinliği: Karın ağrısının yanı sıra midede şişkinlik meydana gelebilir.
• Sebepsiz kilo kaybı: Kilo vermeye çalışmamanıza rağmen ciddi kilo kaybı yaşanmasıdır.
• Kusma: Nedensizce düzenli aralıklarla kusma oluyorsa veya 24 saat içerisinde çok fazla kusma olduysa doktora başvurulmalıdır.
• Yorgunluk ve nefesin daralması: Bunlar anemi (kansızlık) belirtileridir. Kansızlık bağırsak kanserinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Ortaya çıkabilecek kolon kanseri ilk belirtisi hastadan hastaya göre değişiklik gösterir. Bu yüzden hasta olabileceğinizden şüpheleniyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurmanız tavsiye edilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Evreleri Nelerdir?

Kolon kanserinin beş aşaması vardır. Bu aşamalardan bazıları da kendi arasında aşamalara ayrılır.

• Aşama 0: Bu aşamaya in situ karsinoma adı da verilir. Bu aşamada kolon mukozasında anormal veya kanser öncesi hücreler vardır.
• Aşama 1: Kanser bağırsağın duvarına doğru büyüme yapmıştır, ancak kas tabakasının ötesine veya yakındaki lenf düğümlerine yayılmamıştır.
• Aşama 2: Bu aşama, IIA, IIB, IIC olmak üzere üçe ayrılır. IIA’da kolon duvarına kanser yayılmıştır fakat duvarın dış katmanına gelmemiştir. IIB’de kanser kolonun duvar ve dış katmanına yayılmıştır. IIC’de kanser başka bir komşu organa tutunmuştur.
• Aşama 3: İyice ilerleyen kolon kanseri lenf düğümlerine yayılmıştır.
• Aşama 4: Kanser vücudun diğer organlarına metastaz yolu ile dağılmıştır. Bu aşama da 3 alt aşamaya ayrılır. Bunlara IVA, IVB, IVC adı verilir. IVA aşamasında kanser kolondan uzak lenf düğümlerine veya bir organa yayılmıştır. IVB’de kanser birden fazla organa ve lenf düğümünü yayılmıştır. IVC’de ise karın dokusunu etkilemiştir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedenleri Nelerdir?

‘’Kolon kanseri neden olur?’’ sorusuna temel olarak, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp bölünmesi ile ortaya çıkar, şeklinde cevap verilebilir. Normalde vücuttaki tüm hücreler büyür, bölünür ve ölür. Ancak kanserli hücreler ölmeden büyümeye ve bölünmeye devam eder. Bu kanserli hücrelerin direkt olarak neden oluşmaya başladığıyla alakalı kesin nedenler bilinemese de bazı faktörlerin kansere neden olabileceği düşünülür. Ancak bu faktörlerden birine ya da bir kaçına sahip olmanız kolon kanseri olabileceğiniz anlamına gelmez. Kolon kanseri risk faktörleri şunlardan oluşabilir:

• Sigara ve diğer tütün ürünleri: Tütün çiğnemek, nargile gibi tüm tütün ürünleri kolon kanserine yakalanma riskinizi arttırır.
• Alkol: Aşırı alkol kullanımı kanser riskini arttırabilir. Erkeklerde günde iki porsiyon, kadınlarda ise günde bir porsiyonla alkol sınırlandırılmalı veya hiç tüketilmemelidir. Çünkü hafif alkol kullanımı bile yakalanma riskini arttırır.
• Obezite ve Hareketsizlik: Yüksek kalorili besinler tüketmek ve hareketsiz bir yaşam sürmek sağlıklı değildir. Kanser veya başka hastalıklara yol açabilir.
• Kırmızı ve işlenmiş et: Aşırı kırmızı et ya da işlenmiş etler (sosis, pastırma vb.) tüketen kişilerde riskin artabileceği düşünülmektedir. Et tüketiminin haftada iki porsiyon ile sınırlandırılması önerilir.

İlk aşamada değerlendirilen kolon kanseri risk faktörleri yanı sıra bazı hastalıkların da bağırsak kanserine sebep olduğu düşünülür. Bu hastalıklar arasında şunlar vardır:

• İnflamatuar bağırsak hastalığı: Crohn koliti, kronik ülseratif kolit gibi kolonda iltihaba neden olan hastalıklar kolon kanseri riskini artırabilir. Özellikle uzun süreler devam eden bir inflamatuar hastalığınız varsa risk daha fazla artabilir.
• Kalıtsal hastalıkları: FAP sendromu (familyal adenomatöz polipozis), Lynch sendromu gibi kalıtsal hastalıklar riski çoğaltabilir. Eğer kansere neden olan bir gen size aktarıldıysa da kolon kanseri oluşabilir.
• Ailede kanser geçmişi: Yakın aile üyelerinde kolon kanseri veya diğer kanserlerden biri yaşandıysa, kişide de bu olasılık artar. Yakın aile üyeleri ebeveynler, kardeşler veya çocuklar sayılır. Bu kişiler özellikle 45 yaşından önce kanser hastalığına yakalandıysa risk daha yüksek olabilir. Ailedeki kişiler direkt olarak kansere yakalanmasa da polipleri varsa, bu eğilim kişinin kendisinde de olabilir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorunuza başvurduğunuzda kolon kanserini teşhis edebilmek için çeşitli testler kullanabilir. Bu testler arasında, tam kan sayımı, röntgenler, ultrason, biyopsi, MRI taraması, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi tarama testleri olabilir. Bu tarama testlerinin yanı sıra kolon kanserinde sıklıkla kullanılan teşhis testleri vardır. Kolonoskopi, kolon kanseri için en yaygın kullanılan teşhis yöntemidir. Diğer teşhis yöntemleri ise şunlardır:

• FIT ve gFOBT testleri: Dışkıdaki gizli kanı tespit etmeye yardımcı olur. Dışkıda gözle görülemeyen kan örneklerinin varlığına bakılır.
• Dışkı DNA testi: Dışkıda genetik bir mutasyon olup olmadığına bakılır.
• Esnek sigmoidoskopi : Kolonun altını ve rektumun içini görmek için sigmoidoskop adı verilen bir test yapılabilir.
• Sanal kolonoskopi : Sanal kolonoskopi, kolondaki ve rektumdaki polipleri, ülserleri ve tümörleri tespit edebilen bir röntgendir.

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Kolon kanseri tedavisi arasında en etkili tedavi cerrahidir. Farklı cerrahi işlemler vardır. Bu ameliyatlar şunlardır:

• Polipektomi: Kanserli poliplerin ameliyat ile alınması işlemine verilen isimdir.
• Kısmi kolektomi: Diğer ismi kolon rezeksiyonudur ve kolonun tümör içeren bölümü temiz cerrahi sınırlar ile çıkarılır. Çevredeki sağlıklı dokuların çıkarılmasının sebebi oralarda da tespit edilemeyen kanserli hücrelerin olma olasılığıdır. Sağlıklı kolon bölümleri sonrasında birleştirilir.
• Kolostomili rezeksiyon: Kolektomide tümörlü olan bölgeler çıkarıldıktan sonra birleştirme yapılamayan bölgeler olabilir. Bu durumda kolostomi takılması gerekir. Kolostomi bağırsağın karın duvarından dışarı çıkarılarak, bir torbaya dışkının yapılmasını sağlar. Acil ameliyatlar dışında nadiren ihtiyaç duyulur.

Cerrahi tedavilerin yanı sıra kolon kanseri için kemoterapi kullanılabilir. Bu tedavi tümörleri küçültmek veya belirtileri hafifletmek amacıyla yapılabilir. Aynı zamanda hedefe yönelik tedavi de denenebilir. Bu tedavi ile kolon kanserinde büyüyen, çoğalan kanserli genler, proteinler ve dokular hedef alınır. Tedavide antikorlar kullanılır.

Kaynakça:

1-https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669

2-https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/colon-cancer

3-https://www.cancer.org/cancer/types/colon-rectal-cancer/about/what-is-colorectal-cancer.html

4-https://www.cdc.gov/cancer/colorectal/basic_info/what-is-colorectal-cancer.htm

5-https://medlineplus.gov/colorectalcancer.html