Nazal Septum Perforasyonu Nedir?

Nazal Septum Perforasyonu Nedir?

Nazal septum perforasyonu, nazal septum adı verilen burun boşluğundaki yapıda meydana gelen bir tür deliği veya açıklığı ifade eder. Burun içerisindeki hava akışını düzenleyen ve burnu iki bölmeye ayıran nazal septum, kıkırdak ve kemikten oluşan bir yapıdır. Nazal septal perforasyon bu yapıda meydana gelen bir delik, çatlak veya yırtık sonucu ortaya çıkar.

Nazal Septum Perforasyonu Neden Olur?

Nazal septum perforasyonunun oluşma mekanizması, genellikle belirli nedenlere dayanır ve burun içindeki karmaşık anatomik yapılarla ilişkilidir. Bu durumun nedenleri şunlardır:

• Travma:Nazal septum perforasyonunun en yaygın nedenlerinden biri, burun bölgesine gelen travmadır. Travma burunun köprüsüne veya yan taraflarına darbe alınması, spor sırasında yaşanan kazalar veya cerrahi işlemler gibi bir dizi nedenle oluşabilir. Bu travmalar nazal septumun zarar görmesine ve sonuç olarak deliklerin ortaya çıkmasına yol açar.
• Uzun Süreli Burun İçi İlaç Kullanımı:Burun ilaçları burun mukozasındaki semptomları hafifletmek veya tedavi etmek amacıyla yaygın bir şekilde kullanılır. Fakat uzun süreli ve yanlış kullanım nazal septum perforasyonunun bir nedeni olabilir. Bu ilaçlar burun mukozasına uygulandığında tahrişe neden olabilir ve mukozanın zayıflamasına yol açabilir. Aynı zamanda bazı ilaçlar burun içindeki kan damarlarını daraltarak mukozanın sağlıklı bir şekilde yeniden büyümesini engelleyebilir.
• Buruna Kaçan Yabancı Cisimler:Nazal septum perforasyonuna neden olan faktörlerden biri buruna kaçan yabancı cisimlerdir. Yabancı cisimler burun içinde tahrişe ve travmaya yol açarak nazal septumun zayıflamasına neden olabilir. Özellikle çocuklar, oyuncak veya diğer nesneleri burunlarına sokma eyleminde olabilirler. Yabancı cisimlerin nazal septum perforasyonuna yol açabilmesinin nedeni burun içindeki hassas mukoza zarını tahriş etmeleri ve çizmeleridir. Bu tahriş, mukozanın incelmesine ve zayıflamasına neden olabilir.
• Sistemik Hastalıklar: Otoimmün hastalıklar ve  sistemik lupus eritematozus gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar nazal septumun zayıflamasına neden olabilir ve perforasyon riskini artırabilir. Bu tür hastalıklar vücudu kendi hücrelerine saldırmaya teşvik eder ve burun mukozasının zarar görmesine neden olabilir. İnflamatuvar süreçler, mukozada kalıcı tahrişe neden olabilir ve septumun zayıflamasına yol açabilir. Aynı zamanda, sistemik hastalıklar nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar burun mukozasına zarar verebilir.
• Kimyasal Maruziyet: Kimyasal maruziyet nazal septum üzerinde ciddi tahribata yol açabilir. Özellikle endüstriyel kimyasallara veya aşındırıcı maddelere maruz kalan kişilerde perforasyonlar gözlenebilir.

Nazal Septum Perforasyonu Belirtileri Nelerdir?

Nazal septum perforasyonunun belirtileri perforasyonun yeri, boyutu ve nedenine bağlı olarak değişebilir. Ayrıca kişisel faktörler, bağışıklık tepkisi ve perforasyonun ne kadar süredir var olduğu da belirtileri etkileyebilir. Büyük perforasyonlar genellikle daha belirgin belirtilere yol açar ve neden travma, yabancı cisimler, ilaçlar veya sistemik hastalıklar gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir olsa da nazal septum perforasyonu belirtileri genellikle şunlardır:

• Burun Kanamaları:Perforasyon nedeniyle burun mukozası tahriş olabilir ve bunun sonucunda tekrarlayan kanamalara yol açabilir.
• Burun Tıkanıklığı:Nazal septum perforasyonu burun içi yapıların bozulmasına neden olabilir ve bu da burun tıkanıklığına yol açabilir. Hava akışı sınırlanarek nefes almayı zorlaştırabilir.
• Burun Akıntısı: Mukoza zarının hasar görmesi burun akıntısına yol açabilir. Bazen akıntı kanlı veya irinli olabilir.
• Koku Kaybı:Burun içi yapıların hasar görmesi, koku partiküllerinin düzgün bir şekilde algılanmasını engelleyebilir.
• Burun İçi Kabuklanma ve Kuruluk:Nazal septum perforasyonu burun içinde kabuklanma, kuruluk ve burun içi rahatsızlıklara neden olabilir.
• Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları: Nazal septum perforasyonu burun mukozasının zayıflamasına yol açarak üst solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığını artırabilir.

Nazal Septal Perforasyon Onarımı Nasıl Yapılır?

Nazal septal perforasyon onarımı, nazal septum adı verilen burun içindeki bölmenin hasar gördüğü durumları tedavi etmek için yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu işlem perforasyonun büyüklüğüne, konumuna ve semptomlara bağlı olarak farklı tekniklerle gerçekleştirilebilir. İlk adım nazal septum perforasyonunun boyutu ve durumunun değerlendirilmesidir. Bir kulak burun boğaz uzmanı perforasyonun büyüklüğünü, konumunu ve etkilerini değerlendirir. Eğer cerrahi işlem uygun görülürse cerrahi işlem öncesinde hastanın sağlık durumu ve geçmişi göz önüne alınır. İlaçlar, alerjiler ve diğer faktörler değerlendirilir. Perforasyonun boyutuna ve konumuna bağlı olarak farklı cerrahi teknikler kullanılabilir. Eğer hasta nazal septum perforasyonu onarımına uygun değilse hastaların semptomlarını hafifletmek için bazı ilaçlar kullanılabilir. Nazal septum perforasyonu onarımı seçenekleri şunlardır:

• Septum Dikişi (Klasik Onarım): Septum dikişinde nazal septumun perforasyon bölgesi dikişlerle kapatılır. Doktor nazal septumun her iki tarafındaki sağlam dokuları birleştirir ve böylece delik kapatılır. Bu yöntem küçük perforasyonlar için etkili olabilir. İşlem sonrası hastalar burun içi şişlik ve hafif ağrı gibi semptomlar yaşayabilirler. Fakat bu semptomlar genellikle kısa süre içinde azalır.
• Septal Flep Rekonstrüksiyonu: Bu teknikte septumun sağlam bölgelerinden bir parça kullanılarak perforasyon kapatılır. Septal flep rekonstrüksiyonu büyük veya karmaşık perforasyonların onarımında yaygın olarak kullanılır. Doku transferi, deliği tamamen kapatmak için daha fazla dokuya ihtiyaç duyulan durumlarda idealdir.
• Greft Kullanımı:Greftler septumun perforasyon bölgesini kapatmak için kullanılan başka bir yöntemdir. Doktorlar genellikle nazal septumun dışındaki bölgelerden alınan greftleri kullanarak perforasyonu kapatırlar. Genellikle bu greftler kulak kıkırdağı, kaburga kıkırdağı veya farklı bölgelerden alınabilir. Yama greftleri perforasyonun kapatılmasını sağlayarak nazal septumun bütünlüğünü geri kazandırır.
• Endoskopik Onarım:Endoskopik yöntemler burun içinden yapılır ve daha az invaziv bir seçenek sunar. Bu teknik bazı nazal septum perforasyonları için uygundur ve daha hızlı iyileşme süreleri sunabilir. Endoskop nazal septumun iç yapısını detaylı bir şekilde görmeyi sağlar. Perforasyonun büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak septumun etrafındaki sağlam doku kullanılarak delik kapatılır. Dikişler veya yapıştırıcılar kullanılabilir.
• Cerrahi Lazer Onarımı: Bazı durumlarda, perforasyonların onarımı için lazer cerrahisi kullanılabilir. Lazer kullanımı doku onarımını ve iyileşmeyi hızlandırabilir. Lazer ışınları doku yüzeyinde ısınma ve buharlaşma oluşturabilir. Bu buharlaşma doku yüzeyindeki hasarlı bölgenin temizlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda lazer ışınları, kanamayı durdurmak için kullanılabilir. Hasarlı dokunun bu şekilde temizlenmesi ve kanamanın kontrol altına alınması, perforasyonun kapanmasını destekler.

Cerrahi işlem sonrası hastaların burun içindeki nazal septumun onarım bölgesinde iyileşme süreci başlar. Bu süreç genellikle ağrısızdır ve burun tıkanıklığı, şişlik gibi geçici semptomlar görülebilir. Hastalar, cerrahi sonrası düzenli olarak doktor kontrollerine gitmelidir. Bu ziyaretlerde doktor iyileşmeyi değerlendirir ve gerekirse tedavi planını ayarlar.

Perforasyonun boyutu, nedeni ve hastanın genel sağlık durumu hangi onarım yönteminin kullanılacağını belirlemede önemlidir. Her hasta için uygun olan onarım yöntemi, bir uzman tarafından değerlendirilmelidir. Nazal septum perforasyonu onarımı, semptomları hafifletmek, burun işlevselliğini geri kazandırmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla yapılan bir cerrahi işlemdir. Bu nedenle hastaların uzman bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmeleri önemlidir.

Kaynakça:

https://www.healthline.com/health/perforated-septum 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7902156/ 

https://academic.oup.com/asj/article/25/5/524/196357 

https://www.healthdirect.gov.au/deviated-septum