Sivilce (Akne) Neden Oluşur? Nasıl Geçer?

Sivilce (Akne) Neden Oluşur? Nasıl Geçer?

Sivilce (akne) deri altında bulunan kıl köklerinin tıkanması ve içerisine dolan yağların artışı ile oluşan bir cilt problemidir. Deri yapısı, hormonlarda ortaya çıkan büyük değişimler, çevresel etmenler gibi sebeplerle ortaya çıkabilir. Sivilcenin türüne göre yaşattığı fiziksel etkilerin yanında kişiyi psikolojik olarak da kötü etkiler. Uzman bir doktor tarafından reçete edilen oral ilaçlar ve topikal kremler ile tedavi edilebilir. Bunun yanında düzenli olarak uygulanacak bir cilt bakım rutini sivilce şikayetinin hafifletilmesinde etkili olabilir. Ancak altta yatan farklı bir hastalığın varlığında öncelikle bu durumun tedavisi sağlanmalıdır.

Sivilce (Akne) Neden Oluşur?

Sivilce, özellikle ergenlik çağındaki gençlerde derideki yağ dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkar. Derinin üst katmanlarında bulunan kıl folikülleri, cildi korumak ve kurumasını önlemek amacıyla yağ üretimini sağlayan yağ bezeleri ile bağlantılıdır. Normal koşullarda cilde fayda sağlayan bu sebum, bazı durumlarda daha fazla üretilmeye başlar, ölü deriler ve benzeri yapılarla tıkanmış kıl foliküllerine dolarak sivilce oluşumuna neden olabilir. Hormonal değişimler, sigara kullanımı, cilde uygun olmayan cilt bakım ürünleri ve kozmetikler; sebum üretiminin artmasına yol açabilir. Bakteriyel etkenler de bazı durumlarda sivilce oluşumunu tetikleyicidir.

Vücudun yüz, göğüs ve sırt bölümleri daha yoğun yağ bezesi bulundurması nedeniyle sivilce oluşumuna eğilimlidir. Regl dönemi, hamilelik gibi zamanlarda sivilce artışı yaşanabilir ancak bu durum genellikle geçicidir. Erkeklerde de testeron hormonunun artışı sivilce oluşumunu tetikleyebilir. Sivilce oluşumunun bazı nedenleri şu şekilde açıklanabilir:

• Sebum üretiminin normalden fazla olması
• Kıl köklerinin ölü deri ve yağ ile tıkanması
• Bakteriyel enfeksiyon
• İnflamasyon artışı

Sivilce oluşumunda ana etmenler bunlar olsa da çevresel faktörler de tetikleyici olabilir. Ciltle uyumlu olmayan cilt bakımlarının uygulanması cildi tahriş ederek bakterilerin bulaşına açık hale getirebilir. Kortikosteroit, lityum içerikli tedaviler de sivilce oluşumunu artırabilir. sssss

Sivilce (Akne) Tipleri Nelerdir?

Sivilce oluşum şekli ve sivilcenin görünümüne bağlı olarak farklı tipleri mevcuttur. Bazı sivilce çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Fungal Akne: Kıl kökleri içerisine yerleşen maya mantarlarının çoğalması ile oluşur. İrinli ve kaşıntılı bir tabloya neden olabilir. Tedavi süreci daha uzun ve meşakkatlidir.
• Hormonal Sivilceler: Hormonal değişimler nedeniyle sebum üretiminin artması yoluyla ortaya çıkar. Dönemsel olarak oluşup iyileşebilirler.
• Kistik Akne: Derinin daha alt katmanlarına kadar uzanan, büyük ve ağrılı sivilcelerdir. Bu sivilcelerin evde patlatılması, açık yaraların oluşmasına ve enfeksiyonlara neden olabilir. Tedavi için kist içerisine ilaç enjeksiyonu tercih edilebilir. Bu tip sivilcelerin yanlış tedavisi, akne çukurları ve skarlara yol açabilir.
• Nodüler Sivilce: Cildin daha yüzeyinde gelişen büyük ve cilt hassasiyeti oluşturan ağrılı sivilcelerdir. Genellikle sert bir yapı oluştururlar.
• Beyaz Nokta: Gözeneklerin tıkanması, iltihap oluşumu sırasında dışa beyaz uç oluşturmaması durumudur. Dıştan kabarıklık olarak gözlenir. Kapalı komedon olarak da isimlendirilir. Genellikle AHA, BHA asitlerinin uygulanmasıyla tedavi edilir.
• Siyah Nokta: Beyaz noktaların yüzeye açılan kanallardan dışarıda kalan kısmının oksitlenmesi veya siyah bir görünüm kazanması ile ortaya çıkabilir.
• Papüller: Cilt yüzeyinde hassas ve kırmızı lezyonlardır. Dokunulduğunda acı hissi oluşturabilir.
• Püstül ve Akneler: Papüllerin beyaz ve sarı irin ile dolu olan türüdür. Genel anlamda akne sivilce görüntüsü olarak bilinen görünüme sahiptir.

Sivilce (Akne) Nasıl Teşhis Edilir?

Sivilcelerin teşhis edilmesi için genellikle herhangi bir teste ihtiyaç duyulmaz. Doktor tarafından sivilcenin fiziksel muayenesi, hastanın adet dönemi, kullandığı ilaçların değerlendirilmesi konusunda sorular sorulması tercih edilebilir. Tedaviye yanıt alınamayan durumlarda ciltte herhangi bir bakteri ve mantar enfeksiyonu olup olmadığının kontrolü için ciltten örnek alınarak laboratuvarda mikroskop altında incelenebilir. Akne çeşitleri arasından doğru olana karar verildikten sonra oral akne tedavisi tercih edildiğinde kan değerleri, hormon düzeyleri ve karaciğer enzimlerinin kontrolü için kan testlerine başvurulabilir. Polikistik over sendromu gibi sivilce oluşumuna neden olan hastalıklardan şüphelenildiğinde ultrason gibi bazı görüntüleme yöntemleri tercih edilebilir.

Sivilce (Akne) Nasıl Tedavi Edilir?  

Akne ve sivilce tedavisi çok yönlü olarak ilerler. Sivilce türleri ve durumuna bağlı olarak oral preparatlar, topikal kremler, cilt terapileri tek başına veya bir arada uygulanabilir. Tedavi için kullanılan bazı yöntemler şu şekildedir:

Oral Tedaviler

Bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle oluşan sivilcelerin tedavisinde veya şiddetli aknelerde bakteri yoğunluğunun azaltılması için antibiyotiklerin kullanımı tercih edilebilir. Makrolid ve tetrasiklin grubu antibiyotikler bu amaçla sıklıkla kullanılır. Bu tip antibiyotiklerin en yaygın yan etkisi güneşe karşı artan cilt hassasiyetidir. Bu nedenle tedavi sürecinde güneş kremi kullanımı ve güneş ışığına direkt maruz kalmanın önlenmesi doğru tercih olacaktır. Hormonal dengesizliklerin görüldüğü kadın hastalarda oral kontraseptiflerin kullanımı mümkündür. Progesteron ve östrojeni birlikte bulunduran bu ilaçlar ilk birkaç aylık süreçte etki göstermeyebilir bu nedenle topikal ilaçlarla birlikte kullanımı tercih edilebilir.

Akne tedavilerinin yanıt vermediği bazı hastalarda bir A vitamini türevi olan izotretinoin oral yoldan verilebilir. Bu tedavinin bağırsak hastalıkları, depresyon ve doğum sorunları gibi ciddi yan etkileri görülebilir. Bu süreçte hamilelik düşünen annelerin konu hakkında uyarılması ve bir doğum kontrol yönteminin tercihi uygun olabilir. Tedavi süreci boyunca hastanın genel durumu ve kan değerleri kontrol altında tutulmalıdır.

Topikal Ürünler

Retinoid ve retinoid türevi ilaçlar krem, jel ve losyon formunda kullanımı orta şiddette sivilcelerde kullanımı etkilidir. Kıl köklerinin yağ ile dolmasını önlemeye yardımcı olur. Ancak cilt hassasiyetini arttırıcı etki gösterdiğinden tedaviye haftada birkaç kez kullanımı ile başlanarak cildin alışması ile kullanım sıklığı arttırılabilir. Antibiyotikler, cilt yüzeyindeki bakterilerin azaltılması ve enfeksiyonun hafifletilmesi için tercih edilebilir. Retinoid ürünlerle birlikte kullanımı da mümkündür. Azelaik asit ve salisilik asit içerikli ürünler, sivilcelerin iyileştirilmesi ve cilt lekelerinin hafifletilmesi için kullanıma uygundur. Bu ürünler genel olarak cilt tahrişine ve güneş hassasiyetine yol açabileceğinden güneş koruyucu ürünlerin kullanımı tercih edilebilir.

Terapi Ve Uygulamalar

Sivilce ve komedonların yardımcı aparatlar yardımıyla çıkarılması dermotaloglar, cilt bakım uzmanları tarafından uygulanabilir. Bu işlem anlık olarak temizlenmiş görünüm sağlasa da uzun vadede leke ve çukurlara neden olabilir. Salisilik asit, glikolik asit içeren maske, tonik gibi ürünler kullanılarak kimyasal peeling işlemi tercih edilebilir. Bu uygulama ölü derilerin temizlenmesi, renk eşitsizliğinin giderilmesi gibi ek faydalar da sağlayabilir. Ürünler yüksek oranda asit içeriğine sahip olduğu için güvenilir kurum ve kişilerce uygulanması gereklidir.

Sivilce (Akne) Tedavisi Sırasında Alınması Gereken Önlemler Ve Evde Bakım Önerileri Nelerdir?

Sivilce tedavisinde ilaç kullanımının yanında tedavi sürecini hızlandırmaya yönelik bazı önlemler alınabilir. Tedaviye ek olarak uygulanabilecek önerilerden bazıları şu şekildedir:

• Cilt yüzeyindeki ölü deriler ve dış ortamdan gelen kirler gözeneklerin tıkanmasına yol açabilir. Özellikle spor aktiviteleri, çevresel kirliliğe maruz kalınması gibi durumlar sonrasında duş almak derinin rahatlamasına yardımcı olabilir. Bunun yanında günün sonunda cilde uygulanan makyajın derinlemesine temizlenmesi gözeneklerin açık kalmasında etkili olabilir.
• Sivilce ve komedonların görünümü nedeniyle hasta onları sıkma, patlatma eğilimi gösterebilir. Bu durum sivilcelerin açık yaralara dönüşerek sivilcenin tekrarlaması, bölgede leke ve akne çukurlarının oluşmasına neden olabilir. Bu tip uygulamalardan kaçınılmalıdır.
• Akne tedavisi sürecinde ciltte hassasiyet meydana gelmesi nedeniyle güneş koruması önerilir. Bunun yanında normal şartlarda güneşin ciltte oluşturacağı tahrişin önlenmesi amacıyla düzenli güneş kremi kullanımı tercih edilebilir.
• Cilt bakım uygulamaları doğru şekilde uygulandığında sivilce ve farklı cilt problemlerinin giderilmesine yardımcı olabilse de yanlış uygulamalar ciltte kuruluk, tahriş gibi sorunlara yol açabilir. Bu durum cildin kendini iyileştirmek için daha fazla sebum üretmesine ve sivilcelerin oluşmasına neden olabilir. Bir uzman yardımı ile cilde uygun bakım ürünlerinin kullanımına dikkat edilmelidir.

Kaynakça: