İçindekiler
Yüksek Riskli Gebelik Nedir? Takibi Nasıl Olmalı?
Hamile kadınlarda anne ve bebek için risk oluşturacak durumlar riskli gebelik olarak nitelendirilir. Bu durumlar eğer fazla riskli ise ve ciddi problemlere yol açma potansiyeli varsa yüksek riskli gebelik kapsamına girer. Yüksek riskli gebelik durumları özel bakım ve takip isteyen zorluklara sebep olur. Gebelik sırasında izleme ve doğum sonrası titiz takip, hem anne hem de bebeğin sağlığını sağlamak için hayati öneme sahiptir.
Yüksek Riskli Gebelik Nedir?
Yüksek riskli gebelik, hamilelik ve doğum sırasında anne, bebek veya her ikisi için komplikasyon riskinin arttığı bir durumu ifade eder. Bir gebeliğin yüksek riskli olarak sınıflandırılmasında çeşitli faktörler gerekir. Yüksek riskli gebeliklerdeki kadınlar, hem annenin hem de bebeğin en iyi olası sonuçlarını sağlamak için uzman tıbbi bakım ve izlemeye ihtiyaç duyar. Bu gebeliklerin yönetimi genellikle anne ve fetal sağlığın yakından izlenmesini, ortaya çıkan herhangi bir komplikasyonun erken tespit ve yönetimini ve bazen riskleri azaltmak için ilaç veya yatak istirahati gibi müdahaleleri içerir.
Yüksek Riskli Gebelik Neden Olur?
Yüksek riskli gebeliklerin birçok nedeni olabilir, bazıları anne sağlığıyla, fetüs sağlığıyla veya dış çevresel faktörlerle ilişkilidir. Yaygın nedenler şu şekilde sıralanabilir:
Anne Yaşı: İleri anne yaşı (genellikle 35 yaş ve üzeri olarak kabul edilir) ve genç anne yaşı (20 yaş altı) daha yüksek risklerle ilişkilidir. İleri yaş, Down sendromu gibi kromozom anormalliklerinin olasılığını artırırken genç yaş, prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı riskini artırır.
Var Olan Sağlık Sorunları: Diyabet, hipertansiyon (yüksek kan basıncı), kalp hastalığı, otoimmün hastalıklar ve böbrek hastalığı gibi var olan sağlık sorunları olan kadınlar daha yüksek risk altındadır. Bu durumlar gebeliği karmaşıklaştırabilir ve hem anne hem de bebeğin komplikasyon riskini artırabilir.
Yaşam Tarzı Faktörleri: Sigara içme, alkol tüketimi, madde kullanımı ve yetersiz beslenme, yüksek riskli gebeliklere katkıda bulunabilir. Bu faktörler fetal gelişimi etkileyebilir, düşük riskini artırabilir ve gebelik ve doğum sırasında komplikasyonlara neden olabilir.
Çoklu Gebelikler: İkiz, üçüz veya daha fazla bebek taşımak, prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) gibi komplikasyon riskini artırır.
Önceki Gebelik Komplikasyonları: Daha önce prematüre doğum, gestasyonel diyabet, preeklampsi veya ölü doğum öyküsü gibi komplikasyonlar yaşayan kadınlar, sonraki gebeliklerde benzer komplikasyonları yaşama riski altındadır.
Rahim veya Servikal Anomaliler: Rahim veya serviksin yapısal anormallikleri, düşük riskini, prematüre doğum riskini ve gebelik sırasında diğer komplikasyonları artırabilir.
Enfeksiyonlar: Kızamık, sitomegalovirüs, toksoplazmoz ve frengi ve HIV gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar gibi belirli enfeksiyonlar, gebelik sırasında alındığında fetüs için risk oluşturabilir.
Genetik Faktörler: Anne veya babada kalıtsal genetik bozukluklar veya kromozomal anormallikler, fetüste doğum kusurları veya gelişimsel anormallik riskini artırabilir.
Çevresel Faktörler: Gebelik sırasında çevresel toksinlere, kirleticilere, radyasyona veya belirli ilaçlara maruz kalma, doğum kusurları, gelişimsel gecikmeler veya diğer komplikasyonlar riskini artırabilir.
Yardımcı Üreme Teknolojileri (YÜT): Tüp bebek (IVF) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) gibi üreme tedavileri, çoğul gebeliklerin daha yüksek oranlarda oluşmasına ve gebelik sırasında komplikasyon riskinin artmasına neden olabilir.
Yüksek Riskli Gebelik Belirtileri Nelerdir?
Yüksek riskli gebelikler çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir:
Anormal Vajinal Kanama: Gebelik sırasında kanama, özellikle yoğun, sürekli veya karın ağrısı eşlik ediyorsa, plasenta problemleri, ektopik gebelik veya düşük gibi potansiyel komplikasyonların işareti olabilir.
Şiddetli Bulantı ve Kusma: Gebelikte bulantı ve kusma yaygın olsa da, şiddetli ve sürekli semptomlar, dehidrasyon ve elektrolit dengesizliklerine yol açabilen hiperemezis gravidarum gibi durumları işaret edebilir.
Şiddetli Baş Ağrısı veya Görme Değişiklikleri: Şiddetli baş ağrısı, görme değişiklikleri veya diğer nörolojik semptomlar, preeklampsi ve eklampsi gibi durumların belirtileri olabilir. Bu durumlar yüksek kan basıncı ile karakterize edilir ve tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilir.
Şiddetli Karın Ağrısı veya Kasılmalar: Yoğun ve sürekli karın ağrısı veya kasılmalar, özellikle ateş, kusma veya ishal gibi diğer semptomlarla birlikte ise erken doğum, plasenta ayrılması veya enfeksiyon gibi durumları işaret edebilir.
Azalan Fetal Hareket: Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde belirgin bir fetal hareket azalması, fetal sıkıntıyı işaret edebilir ve derhal tıbbi müdahale gerektirebilir.
Yüksek Kan Basıncı: Prenatal ziyaretler sırasında yüksek kan basıncı okumaları, gestasyonel hipertansiyon veya preeklampsi gibi durumların başlangıcını işaret edebilir.
Aşırı Kilolu veya Şişlik: Hızlı veya aşırı kilo alımı, özellikle ellerde, yüzde veya ayaklarda şişme ile birlikte olması, preeklampsi veya gestasyonel diyabet gibi durumların belirtisi olabilir.
Rahim Kasılmaları veya Sürekli Bel Ağrısı: 37 haftadan önce düzenli rahim kasılmaları, erken doğumu işaret edebilirken alt sırtta veya pelviste sürekli bel ağrısı, plasenta problemleri veya erken doğum gibi durumların belirtisi olabilir.
Yüksek Riskli Gebelik Nasıl Takip Edilir?
Yüksek riskli bir gebeliği takip etmek, anne adayının ve bebeğin sağlığını yakından izleyerek herhangi bir komplikasyonu erken tespit etmek ve zamanında müdahale etmek için gereklidir. Yüksek riskli gebelik şu şekilde takip edilmelidir:
Prenatal Ziyaretler: Gebeliğin ilerleyişini takip etmek için düzenli prenatal ziyaretler çok önemlidir. Yüksek riskli gebeliklerde bu ziyaretler daha sık olabilir, genellikle her iki ila dört haftada bir veya hatta daha sık planlanır. Sıklığı, özel risklere bağlı olarak değişebilir. Bu ziyaretlerde, sağlık uzmanları anne adayının kan basıncını, kilosunu ve genel sağlığını kontrol ederken aynı zamanda bebeğin büyüme ve gelişimini de değerlendirirler.
Özel Testler ve Taramalar: Yüksek riskli gebelikler genellikle hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını değerlendirmek için ek testler ve taramalar gerektirir. Bunlar, gestasyonel diyabeti kontrol etmek için kan testleri, genetik taramalar, bebeğin büyüme ve gelişimini izlemek için fetal ultrasonlar ve bebeğin kalp atışlarını ve hareketlerini değerlendirmek için non-stres testleri olabilir.
Uzmanlarla Danışma: Yüksek riskli gebeliklerdeki kadınlar maternal-fetal tıp uzmanlarına, yüksek riskli gebelikleri yönetme konusunda uzman kadın doğum uzmanlarına veya diğer sağlık uzmanlarına özel bakım için yönlendirilebilirler. Bu uzmanlar, gebeliğin özel ihtiyaçlarına uygun kapsamlı bir bakım planı geliştirmek için anne adayının kadın doğum uzmanı ile yakın bir şekilde çalışırlar.
Komplikasyonlar için İzleme: Yüksek riskli gebelikler, prematüre doğum, preeklampsi, gestasyonel diyabet, plasental anormallikler ve fetal büyüme kısıtlaması gibi komplikasyon riski altındadır. Sağlık uzmanları, bu komplikasyonların belirtilerini ve semptomlarını yakından izler ve ortaya çıktığında hemen müdahale ederler.
Fetal Hareket Sayımları: Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde, fetal hareketleri takip etmek, bebeğin sağlığı hakkında bir fikir verir. Sağlık uzmanları, günde belirli zamanlarda fetal hareketleri saymayı ve hareketlerde azalma olursa bildirmeyi önerir. Bu, bebeğin sıkıntıda olduğunu gösterebilir.
Anne Eğitimi ve Destek: Eğitim ve destek, yüksek riskli bir gebeliği takip etmenin önemli bileşenleridir. Sağlık uzmanları, diyet ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri konusunda rehberlik sağlar ve anne adayını izlenmesi gereken belirtiler ve semptomlar konusunda bilgilendirir. Duygusal destek ve danışmanlık da, yüksek riskli bir gebelikle ilişkilendirilen stres ve endişeyi hafifletmeye yardımcı olabilir.
Doğum Planı ve Doğum Hazırlığı: Gebelik ilerledikçe sağlık uzmanları anne adayı ile birlikte, olası komplikasyonları veya özel durumları dikkate alan bir doğum planı geliştirirler. Bazı durumlarda, doğum, annenin veya bebeğin risklerini azaltmak için normal süreden önce planlanabilir.
Hamile kadınların, herhangi bir alışılmadık veya endişe verici semptomları derhal sağlık uzmanlarına bildirmesi önemlidir, çünkü komplikasyonların erken tespiti ve yönetimi, hem annenin hem de bebeğin sonuçlarını önemli ölçüde iyileştirebilir. Yukarıda bahsedilen belirtileri yaşarsanız erken teşhis ve tedavi için bir kadın doğuma uzmanına başvurabilirsiniz.
Kaynakça:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22190-high-risk-pregnancy
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/pregnancy/conditioninfo/high-risk
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu sayfada, tedavi edici sağlık hizmetiyle ilgili bilgiler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için lütfen doktorunuza danışın.